Sự hài hước và chân thành là một trong những thế mạnh của Vikrom, đã giúp ông vượt qua được cuộc khủng hoảng tài chính ở Thái Lan năm 1997, từ "ông chủ 25 xu" trở thành tỉ phú thứ 34 ở Thái Lan (sở hữu 145 triệu USD) theo bình chọn của tạp chí Forbes (Mỹ) 2008.

Thưa ông, là tỉ phú, thời gian đâu để ông viết sách? Sống trong căn nhà lá ven sông khá lụp xụp, quấn xà rông và ở đó suốt 3 tuần để viết lách, phải chăng, ông muốn ôn lại đời mình trong cảnh tĩnh mịch của thiền?

- Lý do tôi viết cuốn sách "Tay không gây dựng cơ đồ" (First News và NXB Trẻ ấn hành - NV) là tôi muốn đưa ra những kinh nghiệm mình có được để định hướng cho tương lai của giới trẻ. Nhiều người trẻ muốn thành đạt, đóng góp nhiều sáng kiến và nổi tiếng. Vậy thì tôi chỉ khuyên họ với tư cách một người có kinh nghiệm và từng trải nghiệm được hạnh phúc, là hãy bắt đầu từ việc làm một người tốt.

Tôi từng có những tội lỗi trong quá khứ và đã từng đi tu để gột rửa tất cả. Chính vì xuất phát từ kinh nghiệm riêng và thật như thế mà cuốn tự truyện đầu tiên "Hãy làm người tốt" được xuất bản 6 năm trước ở Thái Lan đã bán được 1 triệu bản và có hơn 4 triệu người Thái đọc sách của tôi.

Cuốn sách này không giúp bạn làm giàu một cách ngẫu nhiên, mà là làm giàu một cách trung thực, đúng với đạo lý và bền vững, lâu dài. 34 năm qua tôi luôn suy nghĩ làm sao để trở thành giàu có, nhưng quan trọng hơn là làm một người tốt.

Người ta nghĩ tôi "điên" khi sống trong nhà lá để viết sách. Trong căn nhà đó có đủ mọi thứ, như ở nhà tôi vậy. Nhưng tôi không muốn mình phải chui vào máy lạnh, mà thích trở về với thiên nhiên. Mọi thứ đều tự nhiên, khi bạn ở trần, chỉ quấn một tấm xà rông (rất mát đấy nhé), đi chân trần, xung quanh nhìn ra là hồ mênh mông, chim hót, cây xanh.
 
Vậy, điều ông khuyên bạn trẻ khi lập nghiệp có vẻ như xa lạ với môi trường kinh doanh cá lớn nuốt cá bé, đầy bất trắc, lừa gạt, với những từ quen thuộc như " bôi trơn" và "nhũng nhiễu"?

- Có hai điều tôi muốn dành cho họ. Một, bạn cần lập ra một kế hoạch của mình trước. Hai, xem từng bước đã hợp lý chưa. Bạn hãy suy nghĩ, cuộc sống này không phải chỉ để làm sao kinh doanh, mà là làm người kinh doanh tốt; và là thương nhân tốt chưa đủ, phải trở thành người tốt cho xã hội.

Tôi luôn nghĩ rằng tiền dù mình làm ra mà không dùng đến thì không phải tiền của mình. Cho nên, tôi đã góp 50 triệu USD cho Quỹ Amata. Tất cả những gì tôi có, sau khi tôi chết, sẽ dành vào quỹ từ thiện trên. Thế cho nên, ngoài việc gây quỹ, tôi còn đang xây một lâu đài (dinh thự Amata) như một nhà hát dành cho nghệ sĩ của tất cả loại hình nghệ thuật trong nước đến biểu diễn, thi thố tài năng nằm trong khu công nghiệp Amata Nakorn.

Cũng có thể, đây sẽ là một viện bảo tàng nghệ thuật, một nhà hát với các nghệ sĩ xuất sắc nhất Thái Lan. Mong có ngày khách du lịch tới đây không nhằm tới Pattaya hay Patpong (khu nghỉ mát tỉnh Chonburi và khu hộp đêm ở Bangkok), mà thay vào đó, họ quan tâm đến việc tìm hiểu văn hoá, nghệ thuật Thái Lan hơn.

Tương tự, việc tôi từ thiện làm ở nước tôi, tôi cũng mở rộng ở VN. Khi lần đầu tiên tôi đến đây, tôi nghĩ rằng mình là người VN, vì mặt tôi trông cũng giống người Việt. Trái tim và dạ dày của tôi cũng là người VN. Tôi rất thích phở.

Còn một điều cuối, hãy tự lập. Bản thân tôi sinh ra ở nông thôn, con của một người trồng mía, ít được học hành. Sau này, đời sống gia đình khá hơn, cha tôi có tiền, nhưng tôi chưa bao giờ vay ông, trừ một lần bị "đối tác" ép đi gặp cha và thuyết phục ông cho mượn tiền để đặt cọc. Tôi đã cố theo đường riêng, sau này sang Đài Loan học đại học, còn muốn học ngành hàng không ở Canada nhưng vì không đủ tiền, lại phải quay về Thái Lan xoay xở kinh doanh. Tự lập mà có được ngày hôm nay mới đáng tự hào.

Để có được thành công, ông có phải đánh đổi điều gì trong đời? Và liệu những người giàu có thì có nên sống độc thân như ông hay không?

- Thực sự thành công của tôi là những thành quả mà tôi đã suốt đời phấn đấu, không phải đánh đổi gì. Có những lúc thăng trầm, tưởng phá sản đến nơi, nhất là vào khủng hoảng 1997. Gần như lúc đó tôi trắng tay, với số nợ trên 500 triệu USD. Tôi không ăn, không ngủ được. Sút cân. Nhưng có một điều tôi học từ đó là không bỏ cuộc. Lúc ấy, tôi nghĩ, điều tệ nhất là mình sẽ chết, nhưng suy cho cùng có ai sống trên đời mà không chết đâu?

Sợ nhất là chết vì thiếu niềm tin và chết vì ốm yếu. Tôi tin là mình sẽ không chết nếu đừng làm việc quá sức. Biết lâu nay mình quá tải với công việc, tôi quyết định nghỉ ngơi. Khoẻ mới làm tiếp. Và thế là qua được khủng hoảng. Sau kinh nghiệm ấy, dù bất cứ khó khăn nào trước mắt, tôi cũng tự nhủ, mình sẽ không bao giờ chết vì những chuyện như thế nữa.

Nếu bạn có nhiều tiền, lại độc thân thì quả là người siêu hạnh phúc! Tôi nói vậy, vì tôi cũng từng yêu. Song người trẻ hãy cẩn trọng khi kết hôn. Phải suy nghĩ, cân nhắc kỹ, vì đó là việc lớn, đòi hỏi phải hiểu rất rõ 3 điều: Hiểu rõ về tình yêu, tình dục và gia đình. Tình yêu và tình dục khác nhau song nhiều người nhầm tưởng là một. Nhiều bạn trẻ bắt đầu từ tình dục trước. Cũng có người đòi yêu trước, tình dục chỉ cần sau khi kết hôn.
 
Bạn cứ yêu, nhưng muốn lập gia đình với cả 3 yếu tố hoàn hảo kia cộng lại thì coi chừng! Tôi đã thất bại vì cưới vợ quá sớm (23 tuổi kết hôn, quen vợ cũ từ năm 16 tuổi). 11 năm sau chúng tôi ly dị. Đến hôm nay tôi hiểu rằng, gia đình đòi hỏi một trái tim thật rộng mở, bao dung. Vậy cho nên, hãy làm giàu đi đã, rồi hãy kết hôn và hưởng thụ cuộc sống giống như tôi bây giờ nhé.

Khởi nghiệp từ tay trắng, hay đúng hơn, từng đi lậu vé xe buýt, để dành 25 xu sang phà về nhà. Ông từng không muốn về nước làm việc, mà ở lại nước ngoài, vì muốn tránh chuyện lạm dụng quyền lực và tham nhũng như trong xã hội Thái thời đó. Song khi đã nhập cuộc rồi thì phải đối mặt với nhiều tình huống khó khăn, thậm chí bị chết hụt, bị xã hội đen đe doạ. Làm giàu mà không phải dùng thủ đoạn như ông nói liệu có phải chỉ có trong phim hay không?

- Ban đầu, tôi kinh doanh nhiều thứ. Sau 10 năm, tôi đã có trong tay khoảng 1,5 triệu USD, nên mới đầu tư vào cao ốc, khu công nghiệp, và ngôi nhà đẹp cho chính tôi. Trong đời mình, tôi cố làm mọi điều cho đúng. Khi tôi phát hiện một số người làm ăn không chính đáng, tôi sẽ không làm với họ nữa. Nguyên tắc hành xử của tôi là phải làm những điều mình cho là phải, là tốt đối với cộng đồng. Đó là nguyên nhân công ty tôi có thể tồn tại và phát triển bền vững như tên gọi của nó.

Còn một điều nữa, không ai giúp tôi tiền. Trừ khoản tiền nhỏ của mẹ và chị gái tôi đã cho tôi mượn khi mới khởi nghiệp. Vậy nên lời khuyên của tôi là nếu bạn muốn kinh doanh, phải tìm ra nguồn hỗ trợ tài chính bằng cách lập dự án, thuyết phục vay vốn ngân hàng. Đừng chạy theo rủi ro như đời tôi đã từng chịu.

Tôi từng nổi cáu với cha khi ông không cho tôi vay tiền. Tôi cũng từng nói điều không phải với mẹ tôi. Nhưng quan trọng, là tôi biết lỗi, cuối cùng thì gia đình tôi vẫn tôn trọng, yêu thương nhau. 40 người con, thử tượng tượng xem. Nhưng anh chị em của tôi đều thành đạt, gắn bó với nhau.

Quan niệm sống của tôi là: Nếu sống có tình, có lý, tôn trọng lẽ phải và công bằng, chúng ta sẽ làm những người liên quan hài lòng,vui sướng; còn nếu ác tâm, muốn hại người khác, thì người chịu đau khổ chính là chúng ta.

Nói tóm gọn lại, theo ông, một người trẻ muốn khởi nghiệp thì cần điều gì cơ bản nhất?

- Bạn phải hiểu mình. Trước hết, hãy tự hỏi mình là ai; thứ đến là bạn định làm gì trong tương lai. Nếu biết ý nghĩa đời mình, hiểu mình, bạn sẽ biết được điểm mạnh và điểm yếu của mình. Sau đó đến bước hành động, xác định mục tiêu: Bạn muốn mình là doanh nhân nổi tiếng thế giới, hay một nhân vật thành đạt trong kinh doanh?

Nhân đây tôi muốn mở ngoặc thêm: Vì sao người Nhật thành công trên thế giới? Vì ở nước Nhật, những người thành công đều có những chiến lược kỹ càng, nghiên cứu kỹ thị trường và đối tác, tránh rủi ro cao. Muốn làm việc với một ai, gần như họ "chụp X-quang" người đó. Trong khu công nghiệp Amata có hơn 400 nhà máy của người Nhật, mà tôi chưa thấy ai bị thất bại. Đó là vì họ có phương châm: Học kỹ, chuẩn bị kỹ trước khi kinh doanh, chịu động não và tiếp cận tốt.

Còn một yếu tố nữa quyết định thành công trong kinh doanh, đó là sự trung thực. Đó cũng là yếu tố quyết định thành công của tôi. Sự thật tạo nên lòng tin, lòng tin tạo ra tự tin và sức mạnh. Chính vì có uy tín mà nhiều ngân hàng cho Amata vay không cần thế chấp. Chúng tôi chả tốn đồng nào cho báo chí đăng quảng cáo, mà chủ yếu dùng phương pháp tiếp thị qua truyền miệng.

Làm giàu chưa đủ, bạn phải nghĩ mình sẽ làm gì tốt hơn cho đất nước của bạn. Nhiều người kiếm nhiều tiền nhưng chưa bao giờ cho đi; thậm chí, còn làm những việc gây hại cho xã hội. Với tôi, bạn nên yêu chính mình, yêu những người khác, yêu cộng đồng, thế thì chúng ta đều mang trong mình tinh thần cùng thắng. Vậy nên hãy làm từ thiện, giúp cho những ai đang cần.

Chúng ta làm ra tiền, thì cũng đến lúc trả lại cho xã hội. Tôi mong các doanh nhân khác cân nhắc khi để lại tất cả tài sản dư thừa của mình cho đám con cháu hư hỏng để chúng ăn chơi phung phí, ném tiền qua cửa sổ, mà hãy nhìn lại số đông những đồng bào của mình còn nghèo khổ, để giúp đỡ họ.

Vì sao đang là tỉ phú, là "thao kè" (ông chủ - tiếng Thái) điều hành một tập đoàn lừng danh Đông Nam Á như vậy, ông lại lui về sống cuộc sống của riêng mình?

- Khi tuổi càng lớn, tôi càng trở nên tĩnh tâm hơn, suy nghĩ chín chắn, sâu sắc hơn. Tôi thích sự tĩnh lặng và thả tâm hồn vào chiều sâu thăm thẳm của lòng mình. Tôi không còn căm ghét, hận thù ai nữa và tránh xa mọi dục vọng để tìm đến sự thanh thản, bình yên trong tâm hồn. Tôi từng tự hỏi bản thân rằng, đến năm 48 tuổi tôi sẽ là ai, sinh ra để làm gì, sống vì cái gì, tôi muốn và sẽ đi về đâu?
 
Khi tròn 4 giáp cũng là lúc tôi đặt ra kế hoạch rút lui dần khỏi Amata, trao lại công việc cho các nhà quản lý, cổ đông, nhân viên liên quan và chỉ là người tham mưu mà thôi. Quyết định này làm cho cuộc đời tôi có ý nghĩa hơn xét ở khía cạnh nhân văn, rằng cuộc đời còn nhiều phương diện khác cũng đẹp đẽ, có giá trị không kém...