Cuộc khủng hoảng bất động sản của Trung Quốc là một cơn gió ngược đối với nền kinh tế toàn cầu và nó có thể sẽ là cơn gió lớn nhất đối với nền kinh tế nước này trong năm tới.

Lĩnh vực bất động sản của Trung Quốc là câu hỏi lớn nhất đối với nền kinh tế với quy mô khổng lồ - hơn 900 triệu m2 căn hộ được xây dựng mỗi năm. (Nguồn: Getty)

Nền kinh tế Trung Quốc đang tăng trưởng chậm lại với mức thấp nhất kể từ năm 1990. Đây được coi là cái giá mà Chủ tịch nước này Tập Cận Bình dường như sẵn sàng trả để đưa đất nước giảm bớt sự phụ thuộc vào lĩnh vực bất động sản.

Hy sinh tăng trưởng ngắn hạn

Sự siết chặt của Bắc Kinh đối với lĩnh vực bất động sản sẽ còn kéo dài trong năm tới và những năm tiếp theo.

Nhận định trên đã khiến các ngân hàng như Goldman Sachs, Nomura Holdings và Barclays hạ dự báo tăng trưởng nền kinh tế số 1 châu Á vào năm 2022 xuống dưới 5%.

Năm ngoái, do ảnh hưởng tiêu cực của đại dịch Covid-19, Tổng sản phẩm trong nước (GDP) Trung Quốc tăng trưởng thấp nhất trong hơn ba thập niên, với mức tăng 3,9%. Đây là sự tụt dốc đáng kể so với con số gần 7% trước đại dịch.

Với vị thế là nền kinh tế lớn thứ hai thế giới, điều đó có nghĩa là nhu cầu tiêu dùng tại Trung Quốc đối với hàng hóa nhập khẩu từ Australia và Indonesia giảm và tăng trưởng chi tiêu đã chậm lại.

Trong khi đó, người tiêu dùng Trung Quốc lại là tập khách hàng quan trọng đối với các công ty đa quốc gia trên toàn thế giới, từ Apple đến Volkswagen.

Các nhà kinh tế đang dần nhận ra rằng các nhà lãnh đạo Trung Quốc đã nghiêm túc khi tuyên bố trong năm nay sẽ không sử dụng lĩnh vực bất động sản để kích thích nền kinh tế như họ đã làm sau những đợt suy thoái trước đây.

Các quan chức cho rằng nguồn cung nhà ở dư thừa là mối đe dọa đối với sự ổn định kinh tế và muốn đầu tư vào các lĩnh vực ưu tiên như sản xuất công nghệ cao hơn là căn hộ chung cư.

Theo nhà kinh tế trưởng của Nomura Rob Subbaraman, ước tính, năm 2022, tốc độ tăng trưởng GDP của Trung Quốc sẽ giảm xuống còn 4,3% từ mức 7,1% trong năm nay.

Trong khi đó, chuyên gia của Nomura cho rằng, điều này “có thể trực tiếp làm giảm tăng trưởng GDP thế giới khoảng 0,5 điểm phần trăm”. Chuyên gia này cho rằng, Bắc Kinh sẵn sàng “hy sinh một số tăng trưởng ngắn hạn để có được sự ổn định lâu dài hơn”.

Còn nhiều ẩn số

Việc người dân giảm tiêu dùng sẽ là một lực cản khác đối với nền kinh tế. Đặc biệt trong bối cảnh Trung Quốc kiên định với chính sách “Zero Covid”, thực hiện các biện pháp giãn cách nghiêm ngặt khiến các cửa hàng không thể kinh doanh và doanh nghiệp không thể mở cửa sản xuất.

Ông Tao Wang, nhà kinh tế trưởng Trung Quốc tại UBS, nhận định: "Trong trường hợp chính sách ‘Zero Covid’ kéo dài hoặc cuộc khủng hoảng bất động sản trầm trọng hơn, tăng trưởng GDP Trung Quốc vào năm 2022 có thể giảm xuống 4%".

Dữ liệu chính thức cho thấy, lĩnh vực bất động sản của Trung Quốc là câu hỏi lớn nhất đối với nền kinh tế với quy mô khổng lồ - hơn 900 triệu m2 căn hộ được xây dựng mỗi năm.

Các nhà kinh tế ước tính rằng khoản đầu tư đó, cộng với sản lượng của các lĩnh vực liên quan như sản xuất thép và xi măng, chiếm khoảng 20% đến 25% GDP của Trung Quốc.

Bất kỳ sự chậm lại nào - hoặc suy giảm hoàn toàn - trong phát triển bất động sản sẽ để lại một khoảng trống trong nền kinh tế mà không có lĩnh vực nào có thể dễ dàng lấp đầy.

Trong khi đó, ông Larry Hu, nhà kinh tế trưởng về Trung Quốc tại Macquarie Group cho biết: “Cuộc suy thoái bất động sản của Trung Quốc là một cơn gió lớn đối với nền kinh tế toàn cầu và nó có thể sẽ là cơn gió lớn nhất đối với nền kinh tế nước này trong năm tới”.

Hoạt động xây dựng bất động sản đã hỗ trợ kinh tế Trung Quốc phục hồi hình chữ V sau đại dịch, nhưng lĩnh vực này bị thu hẹp vào mùa Hè vừa qua sau khi Bắc Kinh điều chỉnh hoạt động cho vay thế chấp, khiến các nhà phát triển bất động sản như China Evergrande Group đứng bên bờ vực phá sản.

Cú lao dốc ngoạn mục nhất trong lĩnh vực bất động sản là ở các dự án nhà ở mới khởi công, với mức giảm hơn 33% so với cùng kỳ năm ngoái trong tháng 10, cao nhất lịch sử ngành.

Các nhà phát triển bất động sản thu tiền của khách hàng trước khi tiến hành xây dựng. Việc siết chặt trong hoạt động cho vay thế chấp và sự bi quan ngày càng tăng về thị trường bất động sản giữa các hộ gia đình đang khiến doanh số bán nhà giảm.

Lĩnh vực bất động sản bị thu hẹp quy mô vào mùa Hè vừa qua sau khi Bắc Kinh điều chỉnh hoạt động cho vay thế chấp khiến các nhà phát triển địa ốc như China Evergrande Group đứng bên bờ vực phá sản. (Nguồn: Tico Trader)

Bà Rosealea Yao của công ty nghiên cứu Gavekal Dragonomics cho biết: “Trong khi Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc thông báo cho vay thế chấp tăng nhẹ vào tháng 10, chính phủ không vội kích thích tiêu dùng, ngay cả khi đang có dấu hiệu cho thấy tình trạng lạm phát”.

Thông báo gần đây của Bắc Kinh về việc thử nghiệm đánh thuế tài sản nhằm hạn chế việc mua nhà ở như một tài sản đầu tư sẽ tác động tiêu cực đến tâm lý bán hàng.

Do đó, nhiều chuyên gia kinh tế dự đoán nguồn cung nhà ở mới sẽ giảm 10% vào năm tới.

Tuy nhiên, vì Bắc Kinh lo ngại về rủi ro đối với sự ổn định xã hội nếu các nhà phát triển bất động sản không thể hoàn thành các dự án đã bán, các cơ quan quản lý nhà nước sẽ cố gắng đảm bảo cho các dự án hiện tại được hoàn thành. Điều đó có nghĩa là đầu tư tổng thể vào bất động sản có thể tăng trong năm tới, ngay cả khi doanh số bán nhà bắt đầu giảm.

Ngân hàng Morgan Stanley dự đoán đầu tư bất động sản sẽ tăng trưởng 2% trong năm tới, giảm mạnh so với tỷ lệ trước đại dịch là 8%.

Các nhà kinh tế nhận định, sự suy thoái trong ngành này có thể kéo dài trong nhiều năm. Ngân hàng đầu tư đa quốc gia Goldman Sachs dự kiến lĩnh vực nhà ở sẽ làm giảm tốc độ tăng trưởng GDP mỗi năm 1 điểm phần trăm cho đến năm 2025.

Mặc dù Bắc Kinh có rất nhiều quyền kiểm soát đối với bất động sản, nhưng bản thân thị trường này cũng vẫn có thể có những vấn đề của nó mà các nhà chức trách khó có thể kiểm soát, dẫn đến sự suy thoái thậm chí còn rõ ràng hơn.

Ví dụ, các hộ gia đình Trung Quốc có xu hướng tránh mua bất động sản khi giá đang giảm, điều này có thể dẫn đến doanh thu thấp hơn và giá lại giảm nhiều hơn.

Theo Logan Wright của Tập đoàn Rhodium Group (chuyên nghiên cứu và phân tích dữ liệu kinh tế và chính sách Mỹ) nếu Bắc Kinh nghiêm túc trong việc giải quyết tình trạng mất cân bằng trên thị trường bất động sản, họ sẽ yêu cầu “hoạt động xây dựng chậm lại trong nhiều năm.

Điều này chắc chắn sẽ làm nền kinh tế tăng trưởng chậm lại do bất động sản chiếm tỷ trọng cao trong cơ cấu kinh tế. Vì vậy, thị trường vẫn phần lớn vẫn phụ thuộc vào những gì Bắc Kinh sẽ làm trong vài tháng tới".

HOÀNG NAM - (theo SCMP/Bloomberg)