Lời dẫn :  hồm nay ngày 17  .4.2020  ,một ngày sau khi chính phủ Việt Nam công bố kéo dài chỉ thị 16 về cách ly ,đóng ,ngưng xã hội thêm tối thiểu là 7 ngày .  Rõ ra là các vị lãnh đạo VN đã trăn trở nghĩ suy ,xem xét rất nhiều trước khi quyết định như vậy . Đúng như lời bài thơ của Bác Hồ  ngày trước : Phải nhìn cho rộng suy cho kỷ ,kiên quyết không ngừng thế tiến công ,lạc nước hai xe đành bỏ thí ,gặp thời một chốt cũng thành công . Việt Nam ,năm 2020 đã và đang làm như vậy trong cuộc Đại khủng khoảng toàn cầu 2020 -20... . Một khi , Ông Kissinger , nay đã gần bách tuế , xác quyết rằng  từ sau đại dịch virus  trật tự thế giới  sẽ hoàn toàn thay đổi không còn như trước nữa và không bao giờ  quay lại . Và ông còn nhắc lại tâm tư của ông khoảng 80 năm trước  khi chứng kiến những hoang tàn của thế chiến 2 tại Đức  ( khi đó Ông Kissinger mới là 1 sĩ quan trẻ OSS của Mỹ tại Châu Âu ). Trong Quý 3  quý 4 của 2020 sẽ tiếp diễn đại dịch virus ( có thể là giảm dần và ngưng trên tổng thể ), Nhưng Đại khủng khoảng kinh tế xã hội  .... lại diễn ra trong hỗn mang .

khi các sự kiện kinh tế gây biến động lớn xảy ra, các hệ lụy có xu hướng phải mất nhiều năm mới thể hiện hết, và diễn tiến theo những hướng không thể đoán trước được.

Ai có thể nghĩ rằng một cuộc khủng hoảng bắt đầu bằng các vụ vỡ nợ thế chấp ở vùng ngoại ô Mỹ năm 2007 sẽ dẫn đến một cuộc khủng hoảng tài chính ở Hy Lạp năm 2010? Hay sự sụp đổ thị trường chứng khoán New York năm 1929 sẽ góp phần dẫn tới sự trỗi dậy của chủ nghĩa phát xít ở châu Âu trong những năm 1930?

Nền kinh tế thế giới là một mạng lưới kết nối vô cùng phức tạp. Mỗi chúng ta đều có một loạt các mối quan hệ kinh tế trực tiếp mà chúng ta có thể thấy: các cửa hàng nơi chúng ta mua đồ, chủ lao động trả lương cho chúng ta, hay ngân hàng cho chúng ta vay tiền mua nhà. Nhưng một khi bạn nghĩ ra xa hơn hai hoặc ba cấp độ, thực sự chúng ta không thể biết được một cách tự tin về cách thức các kết nối đó hoạt động.

Và điều đó chính là điều đáng lo ngại khi nghĩ về hậu quả kinh tế đi kèm với sự lây lan của coronavirus chủng mới.

Trong những năm tới, chúng ta sẽ biết được điều gì sẽ xảy ra khi mạng lưới đó bị xé toạc, khi hàng triệu liên kết đó bị phá hủy cùng lúc. Và nó mở ra khả năng về một nền kinh tế toàn cầu hoàn toàn khác với nền kinh tế đã tồn tại trong những thập niên gần đây.

Adam Tooze, nhà sử học tại Đại học Columbia và là tác giả của cuốn “Crashed”, một nghiên cứu về các tác động lan tỏa toàn cầu rộng lớn của cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008, nói rằng “Dù tôi hi vọng chúng ta sẽ sớm có thể quay lại hoạt động kinh tế bình thường như trước kia, nhưng đó mới chỉ là sự khởi đầu của vấn đề mà chúng ta phải đối mặt. Đây là thời kỳ của sự bất định cực lớn, một sự bất định lớn hơn bất cứ thứ gì chúng ta từng được biết tới”.

Sẽ thật ngớ ngẩn khi đưa ra những dự đoán quá tự tin về trật tự kinh tế thế giới trong năm năm, hoặc thậm chí trong năm tháng tới, trong bối cảnh bất định như vậy.

Nhưng một bài học từ những giai đoạn hỗn loạn kinh tế này là những tác động gợn sóng đáng ngạc nhiên này có xu hướng xuất phát từ những nhược điểm từ lâu không được giải quyết. Khủng hoảng làm nổi bật những vấn đề mà chúng ta thường dễ bỏ qua trong những giai đoạn yên ổn.

Một vấn đề rõ ràng là toàn cầu hóa, theo đó các công ty có thể di chuyển sản xuất tới bất cứ nơi nào hiệu quả nhất, mọi người có thể nhảy lên máy bay và đi gần như bất cứ nơi nào họ muốn, và dòng tiền có thể chảy đến bất cứ nơi nào mang lại lợi nhuận cao nhất. Ý tưởng về một nền kinh tế thế giới với Hoa Kỳ là trung tâm đã sụp đổ, giữa một bên là sự trỗi dậy của Trung Quốc và một bên là xu hướng nước Mỹ hướng về chủ nghĩa cô lập mới . Phải chăng một bộ phận của giới tinh hoa Mỹ đang lên thiết kế ,đóng con Tàu Noah riêng cho Mỹ mà không cần đến thế giới đã tạo nên nước Mỹ .

Có những dấu hiệu cho thấy cuộc khủng hoảng Covid-19 đang trương nở ,lan tỏa  và có thể khiến cho những thay đổi đó tồn tại lâu dài ( 10 -20 năm,).

Các chuyên gia cảnh báo về nguy cơ suy thoái mỗi lúc một tăng ở Mỹ, châu Âu và cả thế giới giữa lúc các biện pháp ngăn chặn virus corona đang làm đóng băng nhiều lĩnh vực của nền kinh tế.

Thế giới đang chứng kiến điều gì, suy thoái hay khủng hoảng? Sự khác biệt ra sao? Sau đây là một số giải thích của đài Al Jazeera.

Suy thoái là gì?

Suy thoái thông thường được định nghĩa là 2 quý liên tiếp (6 tháng) kinh tế tăng trưởng âm.

Ở Mỹ, Cục Nghiên cứu kinh tế quốc gia (NBER) định nghĩa suy thoái là "sự suy giảm đáng kể trong hoạt động kinh tế trên khắp các lĩnh vực, kéo dài trong nhiều tháng và thể hiện qua các chỉ số như GDP thực, thu nhập thực, tỉ lệ thất nghiệp, sản xuất công nghiệp, bán buôn - bán lẻ...

"Thực" ở đây có nghĩa là đã điều chỉnh theo lạm phát. GDP là giá trị hàng hoá, dịch vụ do một nền kinh tế tạo ra trong một giai đoạn nhất định.

Suy thoái có thể kéo dài trong bao lâu?

Mọi thứ còn tuỳ. Theo định nghĩa của NBER, một đợt suy thoái không nhất thiết phải kéo dài ít nhất 6 tháng, trong khi một số có thể dài hơn 1 năm.

Lần đại suy thoái gần nhất ở Mỹ bắt đầu vào tháng 12-2007 và kéo dài đến tận tháng 6-2009, 18 tháng tổng cộng. Nigeria rơi vào suy thoái từ đầu năm 2016 và không ngóc đầu lên được cho đến tận quý 2-2017.

Tại sao gọi là "đại suy thoái"?

Gọi là "đại suy thoái" vì đó là giai đoạn tồi tệ nhất Mỹ từng trải qua kể từ sau cuộc Đại khủng hoảng (Đại suy thoái) năm 1929. Cách gọi này càng đúng vì đó là lần suy thoái dài nhất trong 17 đợt suy thoái sau này.

Khủng hoảng kinh tế là gì?

Không có định nghĩa chuẩn cho "khủng hoảng kinh tế". Nhìn chung, khi một quốc gia trải qua giai đoạn kinh tế xuống dốc kéo dài trong nhiều năm, thay vì vài quý, thì đó chắc chắn là khủng hoảng kinh tế.

Ví dụ, cuộc Đại khủng hoảng nổ ra năm 1929 ở Mỹ kéo dài đến tận năm 1939.

Đại dịch COVID-19 có thể kích hoạt một đợt suy thoái?

Hầu hết các nhà kinh tế đều dự báo như thế. Tuần trước, Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF) dự báo tăng trưởng toàn cầu sẽ giảm trong năm nay, và thế giới đang đối mặt với "một trận suy thoái tương đương, hoặc tệ hơn khủng hoảng tài chính 2008".

Nhiều nhà kinh tế của Phố Wall cũng chia sẻ dự báo đó. Goldman Sachs ước tính sản lượng kinh tế của Mỹ sẽ giảm 24% trong tháng 4-6 so với năm trước, riêng tỉ lệ thất nghiệp có thể đạt 9% trong những tháng tới.

Capital Economics thì dự báo tăng trưởng của Mỹ trong quý 2 sẽ giảm 40%, thất nghiệp lên đến 12%.

Vậy khả năng khủng hoảng kinh tế là bao nhiêu?

Không ai biết chắc. Một vài chuyên gia cho rằng hoạt động kinh tế có thể bật lên trong nửa cuối năm nay, nhưng nó còn phụ thuộc vào các gói kích cầu, khi nào dịch COVID-19 kết thúc và nhiều yếu tố khác.

Tại sao những ngày qua từ "khủng hoảng kinh tế" và "virus corona" cứ xuất hiện cùng nhau?

Lý do là các nhà phân tích so sánh mức độ nghiêm trọng và bất thình lình của lần suy giảm kinh tế này với những gì xảy ra năm 1929.

Những "cựu binh" của khủng hoảng tài chính 2008 nghĩ gì?

Nhà kinh tế Nouriel Roubini, người từng cảnh báo về cuộc khủng hoảng 2008 từ đầu năm 2006, cho rằng khả năng kinh tế hồi phục trong năm nay là rất thấp.

Trong bài viết đăng trên trang Project Syndicate, ông Roubini - biệt danh Dr Doom - phân tích rằng phản ứng y tế ở các nước phát triển không đủ để ngăn chặn dịch COVID-19, còn các gói kích cầu "không đủ lớn, hoặc không đủ nhanh, để tạo điều kiện cho sự phục hồi đúng thời điểm".

Vì những lý do trên, ông dự báo "nguy cơ một cuộc đại khủng hoảng mới đang tăng lên từng ngày".

Trong một ý kiến khác, ông Ben Bernanke, cựu chủ tịch Cục Dự trữ liên bang Mỹ (FED), người từng lèo lái nước Mỹ qua khủng hoảng 2008, so sánh cú sốc kinh tế do COVID-19 "gần hơn với một thảm hoạ tự nhiên thay vì một cuộc khủng hoảng kinh điển kiểu thập niên 1930".

Theo Tuổi Trẻ