Mùi hôi thối nồng nặc, phát tán với tần suất ngày càng dày đặc ảnh hưởng nghiêm trọng đến sinh hoạt thường nhật của cư dân nhiều khu phố tại Phú Mỹ Hưng - khu đô thị từng nhận được giải thưởng danh dự của Viện Kiến trúc Hoa Kỳ. Mặc dù mùi hôi thối ấy thường xuất hiện vào mùa mưa trong ba, bốn năm trở lại nhưng đây cũng là lần đầu tiên cộng đồng dân cư này đồng loạt lên tiếng về chất lượng sống bị xâm hại.

Phú Mỹ Hưng nhìn từ đường Phạm Hữu Lầu. Ảnh: T.D

Tập trung nhiều phản ánh của cư dân nhất, về vấn đề mùi hôi thối mà phóng viên ghi nhận được, là một nhóm mở trên mạng xã hội Facebook, có tên: “Sự thật mùi hôi thối ở Phú Mỹ Hưng”. Những cập nhật xuất hiện đều đặn trên dòng thời gian mà ở đó, hàm chứa việc thông báo, mô tả hiện trạng không gian sống đang bị ảnh hưởng bởi mùi hôi, với thái độ bức xúc.

Muốn tìm hiểu thật khách quan vấn đề này, phóng viên Người Đô Thị đã chủ động tiếp cận những khu vực được phản ánh bị ảnh hưởng mùi hôi, trực tiếp đến nhà dân ghi nhận sự việc. Thật bất ngờ, so với những dòng trạng thái trên Facobook, những điều trông thấy còn đau đớn lòng hơn…

Thúc thủ và chịu trận

15 giờ. Cùng thời điểm trên dòng thời gian của nhóm “Sự thật mùi hôi thối ở Phú Mỹ Hưng” tiếp tục xuất hiện các phản ánh của Facebooker, phóng viên có mặt tại Phú Mỹ Hưng, phường Tân Phong, quận 7. Khung giờ này, nếu theo những phản ảnh trước đó, là thời điểm mùi hôi thối bốc lên nồng nặc nhất.

“Sau cơn mưa bóng mây chiều qua, tôi đi đón con gái theo học tại một trường quốc tế gần cầu ông Đội (đường Nguyễn Lương Bằng). Cô giáo của cháu phải bịt mũi, than: Thối quá chịu không nổi” - chị Nguyễn Việt Hà kể, mắt thăm chừng cô con gái nhỏ đang tập bơi dưới hồ.

Gia đình chị Hà dọn về chung cư Riverside Residence được bốn năm. Ba năm đầu, mùi hôi chỉ thoang thoảng, tần suất không đều. Giải pháp lúc đó là đóng cửa, bật máy lạnh. “Riêng năm nay hôi thối kinh khủng khiếp” - chị Hà cho biết gia đình buộc phải trang bị chai xịt khử mùi từ đầu mùa mưa. Căn hộ tầng 17 view bờ sông, những cánh cửa mở ra thiên nhiên của nhà chị, trong hoàn cảnh này, hứng trọn luồng hôi thối theo gió từ hướng Nam này ập tới. Có thể là sự trùng hợp ngẫu nhiên, nhưng những căn hộ hướng ra sông của những dãy nhà cao tầng trong khu phố này, cánh cửa đều đóng sập.

“Hồi đầu tôi nghi ngờ mùi hôi từ vườn ươm của Phú Mỹ Hưng. Nhưng khi vườn ươm giải tỏa mà mùi hôi vẫn ở lại thì mới biết mình lầm”, chị Hà nói thêm.

Khu Riverside Residence view hướng ra bờ sông. Ảnh: TD

Cũng như chị Hà, chị Nguyễn Phương Thảo (khu phố Nam Long 3, đường Phạm Thái Bường) cũng từng nghi oan nhà đối diện có mảnh vườn diện tích hơn 600m² do trồng cây nên chủ nhà bón phân tươi. Xác nhận mùi hôi ngày càng đậm đặc, chị Thảo cho biết cậu con trai hơn năm tuổi bị ói thốc tháo khi đang chơi trong vườn sau bữa tối. “Bé rất thính mùi”, chị Thảo thừa nhận. Vợ chồng chị có thể đã cân nhắc kỹ hơn quyết định dọn về Phú Mỹ Hưng cách nay ba năm nếu biết tình trạng khu đô thị này bị ảnh hưởng bởi mùi hôi thối. 

Chung cư Mỹ Viên, 17g55 ngày 10.9. Vừa ngồi tiếp phóng viên chưa ấm chỗ, chị Phan Thị Thủy Tiên đứng phắt dậy: “Đó, đó mùi thối đó. Đóng cửa lại ngay!” – vừa nói chị vừa hối hả tiến về lô-gia. Cô con gái đầu của chị, theo một phản xạ khiến phóng viên liên tưởng cháu đã được bố mẹ nhắc nhở trước đó, chạy tới cửa phòng ngủ và đóng sầm lại khi có mùi hôi xộc vào nhà.

Đi theo chị Tiên, phóng viên kịp nhoài người chụp vài tấm ảnh rồi đóng cửa ngay nếu không căn nhà sẽ bốc mùi. Phóng viên Người Đô Thị xác nhận khu vực này chính thức “thất thủ”. Mùi phân tươi nồng nặc ập đến rất nhanh.

Vừa cập nhật diễn tiến lên mạng xã hội Sự thật mùi hôi thối ở Phú Mỹ Hưng được cho là do nhóm cư dân Phú Mỹ Hưng lập ra gần đây trên facebook, chị Tiên vừa nói: “Hôm rồi chỉ chậm đóng cửa một chút mà hai cánh mũi tôi sưng đỏ. Mùi hôi bám rịt vào phòng, phải xông tinh dầu mới hết”. Tiếp lời người vợ đang mang bầu bốn tháng, anh Nguyễn Văn Hải cho biết quyết định dời từ quận 2 về Phú Mỹ Hưng cách nay hơn ba năm. Phần vì điều kiện học hành cho con, phần khác là môi trường sống trong lành. Chú trọng sức khỏe, gia đình chuyển qua ăn chay từ hai năm trở lại đây. Thực phẩm còn dư địa lựa chọn. Nhưng khí trời thì không.

Anh Hải chép miệng: “Không biết có cái máy nào có thể lọc được mùi không, nếu có mắc mấy tôi cũng ráng mua. Chứ mùi hôi thế này thì sợ quá. Vợ chồng tôi nhiều bữa đang ngủ say thì giật mình dậy vì mùi hôi xốc vào phòng. Bần thần không ngủ lại được nữa, rất ảnh hưởng sức khỏe”. Lúc này phóng viên mới để ý thấy tấm lưới chắn côn trùng ngăn lối ra ban công, phủ một lớp bụi dày. Thầm cảm phục sự ngăn nắp và vệ sinh của gia  đình này. Buông một câu nói đùa với anh Hải trước khi ra về: “Giá như có không khí chay anh nhỉ”...

Phóng viên Người Đô Thị khảo sát về việc ghi sổ nhật ký mùi hôi tại chốt gần cầu Thầy Tiêu 2 lúc 23g20. Ảnh: T.D

Trời tối sầm, lất phất mưa. Địa chỉ tiếp theo là căn hộ của chị Đỗ Thị Thu Hà, chung cư Mỹ Khánh 3 (đường Nguyễn Đức Cảnh). Hỏi mùi hôi đã ảnh hưởng thế nào đến cuộc sống của gia đình, chị Hà nói nửa đùa nửa thật, là tiền điện hằng tháng tăng gấp ba (gần 3 triệu đồng/tháng) dù ban ngày cả gia đình đi vắng. Tuy nhiên, điều chị lo lắng thực sự là sức khỏe của cô con gái 10 tuổi. Bé bị bệnh đường hô hấp nên bác sĩ khuyến cáo hạn chế sử dụng máy lạnh. “Mở cửa thì thối kinh khủng”, chị Hà cho biết.

Thêm những trao đổi khác với những cư dân, những người gặp ngẫu nhiên trong thang máy, ở chỗ gửi xe, tiệm ăn… họ xác nhận mùi hôi thối rất khó chịu. Không nhìn thấy và khó gọi tên. Là “mùi của rác”, “mùi như phân gia súc”, “có cảm giác như sống cạnh một trại nuôi heo”… Nhưng mùi hôi ấy đang ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngày của họ.

Thậm chí, theo trải nghiệm của cư dân, diễn biến mùi hôi ngày càng “khó lường” hơn khi xuất hiện cả vào buổi trưa (so với trước đây là chiều tối và đầu giờ sáng), đậm nhất là các khu dân cư: Mỹ Viên, Riverside, Riverpark… "Đi bộ thể dục buổi sáng ở cầu Ánh Sao mà mùi hôi chịu không nổi phải đeo khẩu trang thì anh tưởng tượng coi mức độ kinh khủng thế nào", chị Thu Hằng than. Nhưng điều họ lo nhất là sức khỏe, đặc biệt là sức khỏe con cái họ.

Cần sự đồng hành!

Những phản ánh một cách tập trung của cư dân không phải không có tác dụng. Minh chứng là đã có hai cuộc đối thoại của đại diện cư dân với đại diện chủ đầu tư – Phú Mỹ Hưng.

Trong cuộc đối thoại đầu tiên với đại diện chủ đầu tư ngày 27.8.2016, một nội dung cư dân đề nghị triển khai đồng loạt “nhật ký mùi hôi” tại các chốt bảo vệ trong khuôn viên Phú Mỹ Hưng. Theo đó, bảo vệ tại các ca trực có trách nhiệm ghi lại thời gian mùi hôi xuất hiện trong ngày. Cư dân vừa phản ánh, vừa tham gia giám sát việc ghi nhật ký nhằm đảm bảo tính chính xác của bằng chứng cung cấp cho cơ quan hữu trách. Đề nghị của cư dân xuất phát từ thiện chí đồng hành cùng chủ đầu tư xây dựng “đô thị văn minh, cộng đồng nhân văn” như slogan (khẩu hiệu) được Phú Mỹ Hưng phát đi.

Cùng cư dân khảo sát tình trạng ghi số nhật ký mùi hôi lúc 22g. Ảnh: TD

Trong cuộc đối thoại lần thứ hai (chiều 8.9.2016), ông Nguyễn Minh Tuấn, phó giám đốc Trung tâm Dịch vụ khách hàng - Phú Mỹ Hưng cho biết, từ ngày 7.9 cán bộ của Sở Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) TP.HCM, cán bộ phòng TN&MT quận 7 đã có mặt 24/24 để ghi nhận mùi hôi tại khu vực phía Nam Sài Gòn, trong đó có một số khu vực tại khu đô thị Phú Mỹ Hưng. Cư dân hoặc nhân viên bảo vệ điện thoại báo là họ tới ghi biên bản.

Qua khảo sát, phóng viên ghi nhận không phải tất cả các khu phố trong khu đô thị Phú Mỹ Hưng đều bị ảnh hưởng mùi hôi thối. Với tầm nhìn dài hạn và căn cơ, nhà đầu tư Phú Mỹ Hưng đã bỏ nhiều công của để xây dựng nên một khu đô thị hiện đại, chuẩn mực nhưng không hiểu vì lý do gì mà một ngày xấu trời, có vẻ họ cũng ở thế bị động trước mùi hôi lan trong không khí trên diện rộng ở đâu ập đến. Thật đáng tiếc...

Ông Tuấn cũng cho biết,  trung tâm đã thành lập các chốt trực, cử bảo vệ, nhân viên thay phiên nhau túc trực 24/24 để ghi nhận, thống kê về diễn biến mùi hôi, phản ánh của cư dân. Đặc biệt, từ ngày 1.9, cứ hai tiếng một lần, người được phân công ca trực sẽ ghi nhận thông tin vào sổ trực ban…

Tuy nhiên, xem xấp tài liệu ghi nhật ký mùi hôi mà công Tuấn cung cấp, cư dân phát hiện một số cuốn nhật ký mà chủ đầu tư cung cấp được ghi chép không đầy đủ. Khi cư dân đề nghị Phú Mỹ Hưng cung cấp số lượng và vị trí các điểm chốt trực, ông Tuấn cung cấp được đích danh ba vị trí chốt trực là Riverside, Chateau, Panorama, các chốt trực khác sẽ thống kê và cung cấp cho cư dân sau…

Để kiểm chứng, phóng viên Người Đô Thị theo chân một số cư dân quay trở lại ngày 10.9 kiểm tra việc ghi nhật ký tại một số chốt bảo vệ. Các chốt Mỹ Viên, Mỹ Khánh 3, Panorama… không có sổ ghi nhật ký. Một số bảo vệ còn tỏ ra ngạc nhiên về thông tin ghi nhật ký mùi. Chốt Mỹ Thái 3 có sổ ghi nhật ký nhưng nội dung trắng trơn. Cuốn sổ này cũng không nằm trong hạng mục phải bàn giao trong sổ giao ca.

Chốt Phú Gia bắt đầu ghi nhật ký từ ngày 9.9. Một bảo vệ ở đây xác nhận mùi hôi thối kinh khủng, đến nỗi anh này phải trang bị một chai dầu gió để khi tuần tra đụng mùi thì bôi để “che” thối. Chỉ có một số chốt cắm cờ triển khai ghi nhật ký mùi hôi từ 1.9, chẳng hạn như Thầy Tiêu 2, Riverside Residence, Chateau.

Cũng tại chốt Riverside Residence, phóng viên Người Đô Thị bị bảo vệ Phú Mỹ Hưng “trục xuất” khi kim đồng hồ chuẩn bị nhích sang ngày mới. Để vào một số khu dân cư, bảo vệ yêu cầu phải có giấy giới thiệu của Phú Mỹ Hưng, vậy nên phóng viên không có điều kiện kiểm chứng các chốt cắm cờ còn lại có triển khai ghi nhật ký mùi đầy đủ hay không?

Sổ ghi nhật ký mùi hôi tại khu phố Phú Gia. Ảnh: T.D

Trong cuộc tiếp xúc với phóng viên, một số cư dân tỏ ra không hài lòng về việc đại diện chủ đầu tư thẳng thừng khước từ đề nghị được xem qua những văn bản liên quan đến hệ thống xử lý nước thải tại Phú Mỹ Hưng. Việc chủ đầu tư bảo lưu quan điểm chỉ cung cấp tài liệu này cho cơ quan hữu trách gieo mối nghi ngờ về khả năng đồng hành cùng cư dân trong hành trình truy nguyên mùi hôi thối hoành hành tại khu vực này. Khẳng định với Người Đô Thị sẽ tiếp tục lập trường ôn hòa, nhưng một số cư dân cho biết nếu tình trạng mùi hôi thối không được xử lý triệt để, họ sẽ buộc phải “di tản” khỏi Phú Mỹ Hưng để bảo vệ sức khỏe của gia đình mình.

Phóng viên Người Đô Thị đã gửi email đề nghị một cuộc trao đổi chính thức về vấn đề này với lãnh đạo có thẩm quyền phát ngôn của chủ đầu tư - Phú Mỹ Hưng. Nội dung cuộc tiếp xúc (nếu có) sẽ tiếp tục được chuyển tải đến bạn đọc. 

Cư dân Phú Mỹ Hưng làm kiến nghị tập thể yêu cầu xử lý triệt để mùi hôi thối

Lúc 22 giờ ngày 13.9, phóng viên Người Đô Thị nhận được email của bà Nguyễn Hồng Thu, kèm theo là Thư kiến nghị và các tài liệu đính kèm về việc công ty Phú Mỹ Hưng từ chối cung cấp cho cư dân tài liệu chứng minh khu xả thải của họ đạt tiêu chuẩn và không phải là nguyên nhân gây mùi hôi thối tại khu đô thị Phú Mỹ Hưng.

Thư kiến nghị do tập thể cư dân sống tại nhiều khu phố của Phú Mỹ Hưng đứng tên, gửi đến sở Tài nguyên và môi trường TP.HCM, phòng Tài nguyên và môi trường quận 7, các cơ quan thông tấn báo chí, Công ty Liên doanh Phú Mỹ Hưng và cư dân đang sinh sống tại khu đô thị Phú Mỹ Hưng.

Ảnh chụp nhật ký môi trường trên nhóm “Sự thật mùi hôi thối tại Phú Mỹ Hưng" bắt đầu từ ngày 27.8 nhưng đã nhận được 620 phản hồi. Ảnh: T.D

Theo kiến nghị trên: "Trong khoảng thời gian từ tháng 8.2016, mọi người trong khu đô thị Phú Mỹ Hưng liên tục ngửi thấy mùi hôi thối nồng nặc trong khu dân cư, mùi hôi này bốc lên không theo một chu kỳ nhất định và có lúc có cả mùi phân tươi, phân chuồng và nước tiểu đậm đặc.

Đặc biệt, theo thời gian, những ngày gần đây (tính đến ngày hôm nay 12.9.2016) mùi hôi thối đậm đặc hơn và liên tục hơn, không có dấu hiệu giảm bớt. Chúng tôi lo ngại mùi hôi thối này sẽ làm ảnh hưởng đến sức khoẻ của những người dân đang sinh sống ở đây nên đã đề nghị công ty Phú Mỹ Hưng đồng hành cùng với cư dân tìm hiểu và xử lý sự việc".

Theo đó, đại diện cư dân đã gặp gỡ và trao đổi với đại diện của công ty Phú Mỹ Hưng thông qua hai cuộc họp diễn ra vào ngày 27.8.2016 và 8.9.2016, công ty Phú Mỹ Hưng đã có thiện chí lắng nghe và tiến hành một số biện pháp. Tuy nhiên, theo kiến nghị trên, có hai sự việc cư dân thấy công ty Phú Mỹ Hưng chưa giải đáp thoả đáng cho yêu cầu chính đáng của họ.

Cụ thể: Phú Mỹ Hưng đã từ chối cung cấp thông tin và những giấy tờ liên quan tới khu xử lý nước thải của Phú Mỹ Hưng; Việc ghi chép nhật ký mùi hôi của Phú Mỹ Hưng và của cư dân (có các tài liệu đính kèm để đối chiếu). “Qua hai sự việc trên, là những cư dân sinh sống tại khu đô thi Phú Mỹ Hưng, chúng tôi xét thấy công ty Phú Mỹ Hưng không minh bạch thông tin về môi trường và chưa thực hiện đúng như cam kết của họ về việc ghi chép nhật ký mùi hôi trong cuộc họp với cư dân vào ngày 8.9.2016 vừa qua”, trích nội dung kiến nghị.

Từ sự việc trên, tập thể cư dân kiến nghị các cơ quan chức năng tiến hành kiểm tra và công khai thông tin về khu xử lý nước thải của Phú Mỹ Hưng để cư dân yên tâm. Đồng thời, tiến hành kiểm tra trên diện rộng hơn bao gồm các khu xử lý nước thải, chất thải, rác ở các vùng lân cận để giải quyết triệt để mùi hôi, đảm bảo cho cư dân khu Phú Mỹ Hưng nói riêng và khu Nam Sài gòn nói chung một môi trường sống trong lành.