by Sharon Chen Andrea Tan

Henry Kissinger, former secretary of state, was the architect of Nixon’s historic 1972 trip to China that led to the opening of diplomatic ties between the two countries. Photographer: Andrew Harrer/Bloomberg

(Bloomberg) -- The U.S. and China should look to the example of Deng Xiaoping when it comes to defusing China’s territorial spats in the South China Sea, said Henry Kissinger, secretary of state during Richard Nixon’s presidency.

China and the U.S. should “remove the urgency of the debate,” Kissinger told reporters on Saturday in Singapore. Kissinger, 91, was the architect of Nixon’s historic 1972 trip to China that led to the opening of diplomatic ties between the two countries.

“Deng Xiaoping dealt with some of his problems by saying not every problem needs to be solved in the existing generation,” he said of the former Chinese leader. “Let’s perhaps wait for another generation but let’s not make it worse.”

The U.S. has assured its allies in Asia it’ll back them at a time of tensions sparked by China’s claims to about four-fifths of the sea, through which some of the world’s busiest shipping lanes run. China has escalated pressure on some Southeast Asian nations over the waters which are also contested in part by Vietnam, Taiwan, Brunei, the Philippines and Malaysia.

Since coming to power in late 2012, Chinese president Xi Jinping has crafted a more assertive foreign policy as he seeks great power status alongside the U.S. and challenges U.S. military dominance in the region. He’s announced plans to rebuild the Silk Road overland trading route to Europe and create a new maritime Silk Road across the Indian Ocean, alongside a new China-led Asia infrastructure investment bank.

Last year China parked an oil exploration rig near the Paracel Islands, whose ownership is also claimed by Vietnam, setting off violent anti-China riots in its communist neighbor. It has hastened reclamation work on reefs in the South China Sea despite protests from the Philippines.

Saving Face

Deng’s proposal meant that another generation would be better able to make decisions and negotiate once the immediate heat of disputes was reduced, according to Carlyle Thayer, an emeritus professor at the Australian Defence Force Academy in Canberra. “Deng was right, not every problem can be solved and claimants and their backers shouldn’t make matters worse.”

“If Kissinger’s proposal were accepted, Deng’s wise counsel could save China’s face,” he said. “Once all claimants shelved claims for joint development this would ease an irritant in U.S.-China relations.”

Kissinger’s reference to Deng’s could be read as an indirect criticism of Xi, according to Rosita Dellios, an associate professor of international relations at Bond University on Australia’s Gold Coast.

“Better not to use an exemplar leader against whom Xi Jinping is measured,” she said. “Rather, encourage the current leader in his China Dream via the patient development of the maritime Silk Road which, when accomplished, will overshadow the South China Sea squabbles.”

September Summit

Fresh talks between the world’s two largest economies could take place in the U.S. as early as September, when President Barack Obama and Xi are scheduled to meet. China attaches “great importance” to relations with the U.S. and wants enhanced cooperation to better manage “differences,” Xi told Kissinger when they met in Beijing earlier this month.

Speaking on Saturday at the Boao Forum on the southern island of Hainan, Xi spoke of building a “regional order” that would be more beneficial to Asia.

“China will unshakably stick to independent and autonomous peaceful diplomatic policies, stick to the peaceful development road, and stick to an open strategy of mutual beneficial and win-win, stick to the correct mindset of justice and benefits,” Xi said.

Any instability or war would not be in the best interests of the Chinese people, he said.

Policy Change

Xi’s efforts to expand the military are driven by a desire to modernize an army he believes can’t fight and win a war due to corruption, according to Bo Zhiyue, a political science professor at Victoria University of Wellington in New Zealand.

“On the surface, people think that China is getting much more assertive, especially over the East China Sea and South China Sea,” he said. “But Xi’s policy has changed since June 2014, he has started to emphasize common interests, win-win for all.”

“Going around a big circle, China is actually now working very actively with neighboring countries including Japan and Asean countries,” he said, referring to the Association of Southeast Asian Nations. “So China’s policy today is no longer emphasizing its core interests over others.”

‘Concrete Terms’

Despite Kissinger’s remarks, defusing the South China Sea tensions is not easy, according to Chong Ja Ian, an assistant professor of political science at the National University of Singapore.

“Is Beijing ready to restrain itself from building on islands in the South China Sea?” Chong said. “If Beijing restrains itself, would the other claimants? What can the U.S. do to reduce the urgency?”

“Until there is more clarity on these issues, Dr Kissinger’s aspirations are something that I think few would disagree with, but perhaps fewer still know what to do about in concrete terms.”

To contact the reporters on this story: Sharon Chen

(Bloomberg) - Hoa Kỳ và Trung Quốc nên nhìn vào ví dụ của Đặng Tiểu Bình khi nói đến việc hóa giải spats lãnh thổ của Trung Quốc ở Biển Đông, cho biết Henry Kissinger, ngoại trưởng trong nhiệm kỳ tổng thống Richard Nixon.

Trung Quốc và Mỹ nên "loại bỏ sự cấp bách của các cuộc tranh luận," Kissinger nói với các phóng viên vào ngày thứ Bảy tại Singapore. Kissinger, 91, là kiến trúc sư của lịch sử 1972 chuyến đi của Nixon đến Trung Quốc mà dẫn đến việc mở quan hệ ngoại giao giữa hai nước.

"Đặng Tiểu Bình bị xử lý một số vấn đề của mình bằng cách nói rằng không phải mọi vấn đề cần được giải quyết trong các thế hệ hiện tại," ông nói về các cựu lãnh đạo Trung Quốc. "Chúng ta hãy chờ đợi có lẽ cho thế hệ sau, nhưng chúng ta không làm cho nó tồi tệ hơn."

Mỹ đã bảo đảm với các đồng minh ở châu Á, nó sẽ trở lại chúng vào một thời điểm căng thẳng gây ra bởi tuyên bố của Trung Quốc khoảng bốn phần năm của biển, qua đó một số tuyến hàng hải nhộn nhịp nhất thế giới chạy. Trung Quốc đã leo thang áp lực trên một số quốc gia Đông Nam Á trong các vùng nước mà còn được tranh cãi ở các nước Việt Nam, Đài Loan, Brunei, Philippines và Malaysia.

Kể từ khi lên nắm quyền vào cuối năm 2012, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã chế ra một chính sách đối ngoại quyết đoán hơn khi ông tìm trạng thái năng lượng tuyệt vời bên cạnh Mỹ và thách thức Mỹ thống trị quân sự trong khu vực. Ông ta công bố kế hoạch xây dựng lại con đường thương mại con đường tơ lụa trên bộ đến châu Âu và tạo ra một con đường tơ lụa trên biển mới qua Ấn Độ Dương, bên cạnh một Trung Quốc dẫn đầu châu Á của ngân hàng đầu tư cơ sở hạ tầng mới.

Năm ngoái, Trung Quốc đậu một giàn khoan thăm dò dầu ở gần quần đảo Hoàng Sa, mà quyền sở hữu cũng là tuyên bố của Việt Nam, thiết lập ra cuộc bạo loạn bạo động chống Trung Quốc ở xóm cộng sản. Nó đã đẩy nhanh công việc cải tạo các rạn san hô ở Biển Đông bất chấp phản đối từ Philippines.

Phần tiết kiệm

Xét đề nghị của Đặng Tiểu Bình có nghĩa là thế hệ khác sẽ có thể tốt hơn để đưa ra quyết định và đàm phán một khi nhiệt ngay lập tức các tranh chấp đã giảm, theo Carlyle Thayer, một giáo sư danh dự của Lực lượng Quốc phòng Úc ở Canberra Academy. "Đặng Tiểu Bình đã đúng, không phải mọi vấn đề có thể được giải quyết và nguyên đơn và những người ủng hộ của họ không nên làm cho vấn đề tồi tệ hơn."

"Nếu đề nghị của Kissinger đã được chấp nhận, lời khuyên khôn ngoan của Đặng Tiểu Bình có thể giữ thể diện của Trung Quốc," ông nói. "Một khi tất cả các bên tuyên bố hoãn cho phát triển chung này sẽ dễ dàng gây kích thích trong quan hệ Mỹ-Trung Quốc."

Tham khảo Kissinger Đặng Tiểu Bình có thể được đọc như một lời chỉ trích gián tiếp của Xi, theo Rosita Dellios, một giáo sư về quan hệ quốc tế tại Đại học Bond trên Gold Coast của Úc.

"Tốt hơn là không sử dụng một nhà lãnh đạo mẫu mực đối với người mà Xi Jinping được đo," cô nói. "Thay vào đó, khuyến khích các nhà lãnh đạo hiện nay ở Trung Quốc Giấc mơ của mình thông qua sự phát triển bệnh nhân của con đường tơ lụa trên biển đó, khi hoàn thành, sẽ làm lu mờ các tranh cãi Biển Đông."

Hội nghị thượng đỉnh tháng chín

Cuộc đàm phán mới giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới có thể diễn ra tại Mỹ vào đầu tháng Chín, khi Tổng thống Barack Obama và Xi đang lên kế hoạch để đáp ứng. Trung Quốc coi "vĩ đại tầm quan trọng" để quan hệ với Mỹ và mong muốn tăng cường hợp tác để quản lý tốt hơn "sự khác biệt" Xi nói với Kissinger khi họ gặp nhau tại Bắc Kinh hồi đầu tháng này.

Phát biểu hôm thứ Bảy tại Diễn đàn Boao trên đảo Hải Nam, Xi nói về việc xây dựng một "trật tự khu vực" mà có thể mang lại lợi ích nhiều hơn đến châu Á.

"Trung Quốc sẽ unshakably dính vào chính sách ngoại giao hòa bình độc lập tự chủ, dính vào con đường phát triển hòa bình, và dính vào một chiến lược mở của lẫn nhau có lợi và giành chiến thắng-thắng, dính vào những suy nghĩ đúng đắn về công lý và lợi ích," Xi cho biết.

Bất kỳ sự bất ổn hoặc chiến tranh sẽ không có lợi ích tốt nhất của người Trung Quốc, ông nói.

Thay đổi chính sách

Những nỗ lực của Xi để mở rộng quân đội được điều khiển bởi một mong muốn để hiện đại hóa quân đội, ông tin rằng không thể chiến đấu và giành chiến thắng một cuộc chiến tranh do tham nhũng, theo Bo Zhiyue, một giáo sư khoa học chính trị tại Đại học Victoria của Wellington ở New Zealand.

"Trên bề mặt, mọi người nghĩ rằng Trung Quốc ngày càng quyết đoán hơn nhiều, đặc biệt là trên Biển Hoa Đông và Biển Đông," ông nói. "Nhưng chính sách Xi đã thay đổi kể từ tháng Sáu năm 2014, ông đã bắt đầu để nhấn mạnh lợi ích chung, giành chiến thắng-thắng cho tất cả."

"Đi quanh một vòng tròn lớn, Trung Quốc đang thực hiện đang làm việc rất tích cực với các nước láng giềng bao gồm Nhật Bản và các nước Asean," ông nói, đề cập đến Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á. "Vì vậy, chính sách của Trung Quốc ngày nay không còn được nhấn mạnh lợi ích cốt lõi của nó hơn những người khác."

"Điều khoản bê tông '

Mặc dù có những nhận xét của Kissinger, xoa dịu những căng thẳng trên Biển Đông là không dễ dàng, theo ông Chong Ja Ian, một trợ lý giáo sư khoa học chính trị tại Đại học Quốc gia Singapore.

"Liệu Bắc Kinh đã sẵn sàng để kiềm chế bản thân từ việc xây dựng trên các đảo trong Biển Đông?" Chong nói. "Nếu Bắc Kinh kiềm chế bản thân, mong các bên tranh chấp khác? Những gì mà Hoa Kỳ có thể làm gì để giảm bớt sự khẩn cấp? "

"Cho đến khi có sự rõ ràng hơn về những vấn đề này, nguyện vọng của tiến sĩ Kissinger là một cái gì đó mà tôi nghĩ rằng rất ít người không đồng ý với, nhưng có lẽ ít hơn vẫn biết phải làm gì trong điều kiện cụ thể."

Cựu cố vấn Mỹ Kissinger  tiếp tay cho Trung Quốc

Trọng Nghĩa

Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình (P) với cựu Ngoại trưởng Mỹ Henry Kissinger, Bắc Kinh, 17/03/2015.REUTERS/Feng Li/Pool

Cựu Ngoại trưởng kiêm Cố vấn An ninh Quốc gia Mỹ thời Tổng thống Richard Nixon Henry Kissinger thường bị đánh giá là thân Trung Quốc. Suy nghĩ này một lần nữa có thể được kiểm chứng qua đề nghị mới nhất hôm 28/03/2015 của ông liên quan đến tranh chấp Biển Đông, bị cho là đã « tiếp tay » cho Bắc Kinh trong mưu đồ thâu tóm toàn bộ Biển Đông.

Theo hãng tin Mỹ Bloomberg, trong một cuộc gặp gỡ với giới báo chí ở Singapore, bên lề tang lễ cố Thủ tướng Singapore Lý Quang Diệu, ông Kissinger đã khuyên Trung Quốc và Hoa Kỳ nên theo gương cố lãnh đạo Trung Quốc Đặng Tiểu Bình để giảm thiểu tình trạng căng thẳng, liên quan đến các tranh chấp chủ quyền giữa Bắc Kinh với các láng giềng tại vùng Biển Đông.

Đề nghị của tác nhân tiến trình hòa giải Bắc Kinh-Washington vào đầu thập niên 1970 thoạt nhìn rất có lý. Ông Kissinger cho rằng ông Đặng Tiểu Bình « đã giải quyết một vài vấn đề thời đó dựa trên phương châm không nhất thiết mọi điều đều phải xử lý ở thế hệ hiện tại. Có lẽ nên đợi thế hệ sau, nhưng đừng làm cho vấn đề xấu đi thêm ».

Theo các nhà quan sát, vào lúc tình hình Biển Đông căng thẳng hẳn lên với việc Bắc Kinh ngày càng có thêm những động thái quyết đoán nhằm áp đặt chủ quyền của Trung Quốc trên 80% Biển Đông, buộc Washington phải can thiệp, xoay trục qua châu Á, và cam kết bảo vệ các đồng minh của mình trong khu vực, lời khuyên của ông Kissinger gắn liền với một quan điểm của ông Đặng Tiểu Bình về tranh chấp biển đảo thường xuyên được nhắc đến : Tạm gác tranh chấp để cùng nhau khai thác.

Đây chính là diễn giải của Giáo sư Carl Thayer, thuộc Học viện Quốc phòng Úc, trả lời hãng Bloomberg, khi ông cho rằng « Nếu đề nghị của Kissinger được lắng nghe, lời khuyên khôn ngoan của Đặng Tiểu Bình có thể giúp Trung Quốc giữ được thể diện. Một khi các bên tranh chấp tạm gác vấn đề chủ quyền để đồng khai thác, điều đó có thể gỡ bỏ một nhân tố gây căng thẳng trong quan hệ Mỹ Trung ».

Tuy nhiên, việc ông Kissinger khuyên Mỹ và Trung Quốc giảm bớt đối đầu đã bị một số chuyên gia cho là nhằm tiếp tay cho Bắc Kinh khống chế toàn bộ Biển Đông.

Theo nhà phân tích Ấn Độ Subahash Kapila trên báo mạng Eurasia Review ngày hôm qua, thì tình hình căng thẳng hiện nay trên Biển Đông lại bắt nguồn từ chính các hành động leo thang của Trung Quốc nhằm xâm chiếm toàn bộ Biển Đông. Và « chính những động thái gây mất ổn định của Trung Quốc tại vùng chiến lược quan trọng là Biển Đông đã thúc đẩy chính sách xoay trục của Mỹ qua Châu Á Thái Bình Dương ».

Còn chuyên gia Trang Gia Dĩnh, giảng sư tại Đại học Quốc gia Singapore, trả lời hãng Bloomberg, cũng tự hỏi : « Liệu Trung Quốc có sẵn sàng tự kiềm chế trong hành động bồi đắp đảo nhân tạo ở Biển Đông hay không ? ». Câu hỏi này cũng được đặt ra cho các nước khác, và trong bối cảnh đó Hoa Kỳ có thể làm gì để giảm nhiệt. Tóm lại, theo chuyên gia này, vấn đề giảm bớt căng thẳng ở Biển Đông không phải là đơn giản.

Một nhân tố khác cũng khiến giới quan sát quan ngại. Đó là chủ trương của ông Đặng Tiểu Bình từng được phía Trung Quốc nêu bật là tạm gác tranh chấp chủ quyền, cùng nhau khai thác, một chủ trương đang được Trung Quốc thúc đẩy.

Vấn đề đặt ra là câu nói của Đặng Tiểu Bình còn có một vế tiên quyết mà guồng máy tuyên truyền của Bắc Kinh ít đề cập đến : đó là « Chủ quyền về ta » (Chủ quyền thuộc ngã). Trong bối cảnh đó, rõ ràng là Bắc Kinh sẽ không từ bỏ tham vọng trên Biển Đông, sau khi đã công bố tấm bản đồ hình lưỡi bò đòi chủ quyền trên gần như toàn bộ vùng biển này.

Lời cố vấn của ông Kissinger nhắm vào cả hai nước Mỹ và Trung Quốc, nhưng rõ ràng là sẽ có tác dụng trói tay Mỹ.