Người Nga vẫn có thể đánh thắng Ukraina. Nhưng chỉ trong vài ngày qua, người Ukraine đã cho thấy rằng người Nga không thể giữ được đất nước này.

Chưa đầy một tuần diễn ra cuộc chiến nhưng dường như ngày càng rõ hơn là Vladimir Putin đang tiến dần đến một thất bại lịch sử. Ông ta có thể thắng tất cả các trận đánh nhưng vẫn thua trong cuộc chiến. 

Giấc mơ xây dựng lại đế chế Nga của Putin luôn đặt trên lời nói dối rằng Ukraine không phải là một quốc gia thực sự, rằng người Ukraine không phải là một dân tộc thực sự và rằng cư dân của Kyev, Kharkov và Lviv khao khát sự cai trị của Moscow. Đó hoàn toàn là lời nói dối - Ukraine là một quốc gia có hơn một nghìn năm lịch sử và Kyev đã là một đô thị lớn khi Moscow thậm chí còn không phải là một ngôi làng. Nhưng kẻ chuyên quyền Nga đã nói dối rất nhiều lần đến nỗi chính ông ta cũng tin vào điều đó.

Khi lập kế hoạch xâm lược Ukraine, Putin có thể đã tin tưởng vào nhiều điều mà ông đã biết. Ông biết rằng về mặt quân sự, Nga đang lấn át Ukraine. Ông biết rằng Nato sẽ không gửi quân đến giúp Ukraine. Ông biết rằng sự phụ thuộc của châu Âu vào dầu khí của Nga sẽ khiến các nước như Đức do dự về việc áp đặt các biện pháp trừng phạt cứng rắn. Dựa trên những sự kiện đã biết này, kế hoạch của ông là tấn công Ukraine một cách mạnh mẽ và nhanh chóng, chặt đầu chính phủ của nước này, thành lập chế độ bù nhìn ở Kyev và loại bỏ các lệnh trừng phạt của phương Tây.

Nhưng có một ẨN SỐ LỚN về kế hoạch này. Như người Mỹ đã học ở Iraq và người Liên Xô đã học ở Afghanistan, việc chiếm đoạt một quốc gia dễ dàng hơn nhiều so với việc giữ được nó. Putin biết mình có đủ sức mạnh để chinh phục Ukraina. Nhưng liệu người dân Ukraina có chấp nhận chế độ bù nhìn do Moscow dựng ra không? Putin đã dám đặt cược rằng ông ta sẽ làm được. Như ông đã nhiều lần giải thích cho bất kỳ ai sẵn sàng lắng nghe, Ukraina không phải là một quốc gia thực sự và người Ukraina không phải là một dân tộc thực sự. Phải vậy chứ, năm 2014, người dân ở Crimea hầu như không chống lại quân xâm lược Nga. Tại sao năm 2022 phải khác đi?

Mỗi ngày trôi qua, người ta càng thấy rõ rằng canh bạc của Putin đang thất bại. Người dân Ukraine đang CHỐNG LẠI NGA BẰNG TẤT CẢ TRÁI TIM, HỌ GIÀNH ĐƯỢC SỰ NGƯỠNG MỘ CỦA TOÀN THẾ GIỚI VÀ HỌ CHIẾN THẮNG TRONG CUỘC CHIẾN NÀY..

Mỗi chiếc xe tăng Nga bị phá hủy và mỗi người lính Nga thiệt mạng đều làm tăng lòng dũng cảm và quyết tâm kháng cự của người Ukraina. Và mỗi người Ukraina bị giết đều càng làm sâu sắc thêm lòng căm thù của người Ukraina đối với những kẻ xâm lược. Hận thù là cảm xúc đáng sợ nhất. Nhưng đối với các quốc gia bị áp bức, lòng căm thù là một kho tàng được ẩn giấu. Chôn sâu trong tim, tình cảm đó có thể trường tồn kháng chiến qua nhiều thế hệ. Với việc gây chết chóc, đổ máu của người Ukraina ngày càng nhiều trên chính đất nước họ, Putin đang làm rõ thêm mỗi ngày: chắc chắn rằng giấc mơ của ông ta sẽ không bao giờ thành hiện thực. 

Không phải là tên của Mikhail Gorbachev được ghi trên giấy chứng tử của đế chế Nga: đó sẽ chính là tên của Putin. Gorbachev để lại cho người Nga và người Ukraina cảm giác họ như anh em ruột thịt; còn Putin đã biến họ thành kẻ thù kèm với đảm bảo rằng quốc gia Ukraina sau này sẽ ngày càng khẳng định mình đối lập với Nga.

Các quốc gia cuối cùng được xây dựng dựa trên những câu chuyện. Mỗi ngày vừa qua lại thêm nhiều câu chuyện mà người Ukraina sẽ kể, truyền đời, không chỉ trong những ngày đen tối phía trước mà còn trong nhiều thập kỷ và thế hệ sau. Tổng thống từ chối chạy thoát khỏi thủ đô bị khói lửa tơi bời, nói với Mỹ rằng “đất nước có giặc, tôi chỉ cần đạn dược, không phải xe giải cứu”; Những người dân thường cố gắng ngăn chặn xe tăng Nga bằng cách ngồi ngay trên đường đi của xe tăng. Đây là thứ mà từ đó, các quốc gia được xây dựng nên. Về lâu dài, những câu chuyện này còn mạnh hơn cả xe tăng.

Kẻ chuyên quyền Nga cũng như bất cứ ai cũng biết điều này. Khi còn nhỏ, Putin từng lớn lên trong một chế độ trải qua những câu chuyện về sự tàn bạo của người Đức và sự dũng cảm của người Nga trong cuộc vây hãm Leningrad. Ngày nay ông ta đang giúp cho ra đời những câu chuyện tương tự, nhưng lại tự mình đóng vai Hitler.

Những câu chuyện về lòng quả cảm của người Ukraina mang lại quyết tâm không chỉ cho người Ukraina, mà cho toàn thế giới. Người Ukraina qua các câu chuyện thật của mình, đã mang lại sự can đảm cho chính phủ của các quốc gia châu Âu, cho chính quyền Hoa Kỳ, và thậm chí cho các công dân bị áp bức của Nga. Nếu người Ukraina dám dùng đôi tay không tấc sắt để chặn xe tăng, thì chính phủ Đức có thể và cần cung cấp cho họ một số tên lửa chống tăng, chính phủ Mỹ có thể và dám cắt đứt mạng Swift với Nga, và công dân Nga có thể dám thể hiện sự phản đối của họ đối với cuộc chiến tranh vô nghĩa này. 

TẤT CẢ CHÚNG TA ĐỀU CÓ THỂ ĐÃ ĐƯỢC TRUYỀN CẢM HỨNG ĐỂ DÁM LÀM ĐIỀU GÌ ĐÓ, cho dù đó là quyên góp, chào đón chăm sóc người tị nạn hay giúp đỡ cuộc đấu tranh trên đường hay trực tuyến. 

CUỘC CHIẾN Ở UKRAINA SẼ ĐỊNH HÌNH TƯƠNG LAI CỦA TOÀN THẾ GIỚI.. Nếu cho phép độc tài và hiếu chiến giành được chiến thắng, tất cả chúng ta sẽ phải gánh chịu hậu quả. Không có ích gì nếu chỉ cứ là những người quan sát. Đã đến lúc đứng lên và hành động.

Thật không may, cuộc chiến này có thể sẽ còn kéo dài. Dưới các hình thức khác nhau, nó có thể tiếp tục trong nhiều năm. Nhưng vấn đề quan trọng nhất đã được quyết định. Những ngày vừa qua đã chứng minh cho toàn thế giới thấy rằng Ukraina là một quốc gia thực sự, người Ukraina là một dân tộc thực sự và họ chắc chắn không muốn sống dưới một đế chế mới của Nga. 

Câu hỏi chính còn bỏ ngỏ là mất bao lâu để thông điệp này xuyên qua các bức tường dày của Điện Kremlin ?

PS. Yuval Noah Harari, 46 tuổi, là một nhà sử học người Israel và là giáo sư Khoa Lịch sử tại Đại học Hebrew Jerusalem. Ông là tác giả của 3 cuốn sách bán chạy khắp thế giới: (1) Sapiens: Lược sử loài người, (2) Homo Deus: Lược sử tương lai và (3) 21 bài học cho thế kỷ 21.

(Lược dịch từ The Guardian ngày 28/2/2022) - Bài mới của nhà sử học Yuval Noah Harari trên báo Anh