Khám phá Ðèo Ngang

Chiêm ngưỡng phong cảnh hữu tình lúc chiều tà trên đỉnh Ðèo Ngang – nơi Bà Huyện Thanh Quan lấy cảm hứng viết bài thơ nổi tiếng Qua Ðèo Ngang – quả là trải nghiệm thú vị.

Ðèo Ngang nằm trên dãy Hoành Sơn trùng trùng điệp điệp kéo ra tận biển, là ranh giới giữa 2 tỉnh: Quảng Bình và Hà Tĩnh. Ðèo dài khoảng 6 km, đỉnh cao 256 m, án ngữ con đường thiên lý bắc nam.

Ðèo Ngang cách thị trấn Ba Ðồn 24 km, cách TP. Ðồng Hới của tỉnh Quảng Bình 80 km. Theo sử ghi chép, năm 1833, vua Minh Mạng cho xây Hoành Sơn Quan trên đỉnh Ðèo Ngang. Cửa Hoành Sơn cao 4 m, hai bên có thành dài 30 m, ở trên cổng đắp nổi ba chữ Hoành Sơn Quan. Hai phía hai cửa xẻ núi tạo thành 1.000 bậc thang lên xuống…

Hướng lên Ðèo Ngang từ phía Quảng Bình

Cung đường uốn lượn dẫn vào hầm Ðèo Ngang

Từ khi có hầm đường bộ, đường đèo yên tĩnh, sạch sẽ rất đẹp

Ðền thờ Liễu Hạnh công chúa dưới chân Ðèo Ngang

Cảnh sơn thủy hữu tình phía nam đèo thuộc xã Quảng Ðông, huyện Quảng Trạch

Nhiều người chọn đi đường đèo để thưởng ngoạn cảnh thay vì đi đường hầm

Năm 2004, hầm đường bộ xuyên giữa lòng núi Hoành Sơn với chiều dài 2.849 m hoàn thành đưa vào sử dụng. Từ đó, các phương tiện đi lại thuận tiện hơn nhiều khi leo đèo.

Ðứng ở Hoành Sơn Quan mà ngắm về tứ phía, nhất là bắc và nam thì vô cùng thích thú bởi cảnh vật quá đẹp. Lúc ấy, bạn có cảm giác như đã chạm vào một chút giới bồng lai tiên cảnh.

Ðèo Ngang là nơi dừng chân của không biết bao nhiêu tao nhân, mặc khách, vua chúa, tướng lĩnh…nhưng ấn tượng nhất vẫn là giai phẩm Qua Ðèo Ngang của Bà Huyện Thanh Quan.

Bước tới Ðèo Ngang bóng xế tà

Cỏ cây chen đá, lá chen hoa

Lom khom dưới núi tiều vài chú

Lác đác bên sông chợ mấy nhà

Nhớ nước đau lòng con quốc quốc

Thương nhà mỏi miệng cái gia gia

Dừng chân đứng lại trời non nước

Một mảnh tình riêng ta với ta.

 Một dòng suối từ đỉnh xuống róc rách xuyên qua đường đèo

 Ðèo Ngang trong chiều tà

 Một đoạn cua trên đèo

 Ðường lên Hoành Sơn Quan

 Hoành Sơn Quan vẫn sừng sững uy nghi qua hàng trăm năm

 Ở bắc đèo, huyện Kỳ Anh đang từng ngày thay da đổi thịt

Hoành Sơn Quan cổ kính

 Rêu phong đường lên đỉnh Hoành Sơn

Ðứng trên Ðèo Ngang, nhớ về bài thơ của Bà huyện Thanh Quan trong ráng chiều

Cảnh đẹp như một bức tranh khi ngày mùa về

Bãi biển Hoành Sơn hoang sơ tuyệt đẹp

Tôi dự kiến kết thúc chặng đường các tỉnh phía bắc Trung Bộ tại Ðèo Ngang, điểm cuối cùng của Hà Tĩnh, nơi tiếp giáp Quảng Bình. Nơi đây - Hoành Sơn đã từng là ranh giới giữa Ðại Việt và Chiêm Thành trong lịch sử.

Ðèo Ngang là con đèo vượt dãy Hoành Sơn, là một chốt hiểm yếu trên con đường thiên lý Bắc – Nam. Ðèo Ngang nổi tiếng không chỉ vì yếu tố lịch sử mà còn là một thắng cảnh nổi tiếng của dải đất miền trung đầy nắng gió. Trên đỉnh đèo có Hoành Sơn Quan, được xây từ thời vua Minh Mạng nhà Nguyễn, vẫn đứng sừng sững qua bao mưa nắng thời gian cho tới bây giờ… Ðèo Ngang đã trở thành một huyền thoại đi vào văn chương, thi ca.

Tìm một chặng nghỉ chân trước khi vượt qua con đèo và dãy Hoành Sơn, tôi đã dừng lại ở bãi biển Hoành Sơn. Nằm ngay dưới chân đèo Ngang, đúng hơn là nằm ngay ngã ba từ tuyến quốc lộ 1A đi sát biển phân nhánh – một nhánh lên đèo theo con đường xưa cả ngàn năm, một nhánh đi xuyên hầm Ðèo Ngang qua núi, bãi biển Hoành Sơn hoang sơ và lẩn khuất…

Bình minh trên bãi biển Hoành Sơn, biến vắng trong ánh ban mai

Chỉ có những con sóng tràn lên bờ cát, lên những bãi đá. Phía xa là dải Hoành Sơn xanh mờ nhô ra biển

Bãi Hoành Sơn thuộc địa phận xã Kỳ Nam, huyện Kỳ Anh, tỉnh Hà Tĩnh – cách chân đèo Ngang chưa tới 2km (theo hướng quốc lộ Bắc – Nam), phía bên kia là địa phận Quảng Bình. Có lẽ ở nơi “tận cùng” này, mọi thứ vẫn còn hoang sơ như con đèo và dãy Hoành Sơn hùng vĩ.

Thấp thoáng bóng dáng những ngư dân

Bãi biển Hoành Sơn nhỏ, hẹp, không thể là những bãi tắm hoành tráng mang tính công nghiệp du lịch ở miền trung như Sầm Sơn (Thanh Hóa), Cửa Lò (Nghệ An)… nhưng lại gây ấn tượng bởi sự hùng vĩ và hoang sơ của thiên nhiên, sự giản dị của cuộc sống con người.

Khi con sóng rút đi…

Buổi chiều, biển như bình yên và buồn hơn

Con thuyền cô đơn cũng đang ngơi nghỉ

Bãi đá và những mảng rêu cũng lặng lẽ

Bãi biển Hoành Sơn chắc chắn sẽ hấp dẫn những người ưa phiêu lưu, khám phá. Thử xem, một buổi chiều trên bãi biển, trời man mác, không có ai và bất chợt một… đàn bò hiện ra. Dải Hoành Sơn đâm ra biển xanh mờ, những con sóng chồm lên bãi đá… Và thử xem, buổi chiều lên con đèo và xuống khi trời muộn; vẳng nghe thơ Bà Huyện Thanh Quan: “Một mảnh tình riêng ta với ta…”.

Một bức tranh của biển để lại

Ðàn bò thủng thẳng đi về…