Điều trị thiếu máu do suy thận mạn thế nào

ĐIỀU TRỊ THIẾU MÁU TRÊN BỆNH NHÂN SUY THẬN MẠN GIAI ĐOẠN SỚM

GS. PTS NGUYỄN VẮN XANG

Thành viên Hội đồng tư vấn Ghép tạng Việt Nam

I. Thiếu máu do suy thận mạn

Những người bị bệnh thận diễn tiến qua nhiều năm tháng thì dù là do nguyên nhân gì, cuối cùng cũng bị xơ hóa nhu mô thận, gây giảm sút chức năng thận rồi suy thận mạn tính. Ở giai đoạn cuối của suy thận mạn, người bệnh có biểu hiện thiếu máu rõ rệt như mệt mỏi, da xanh bủng, môi niêm mạc mắt nhợt nhạt, đi lại, lên thang gác, làm việc nhẹ cũng rất chóng mệt, thở dốc, tim đập nhanh, hồi hộp,...

II. Hậu quả của thiếu máu do suy thận mạn

III. Cơ chế gây thiếu máu do suy thận mạn

Erythropoietin là một nội tiết tố kích thích sản sinh dòng hồng cầu. Ơû người lớn, trên 90% erythropoietin được sản xuất tại các tế bào quanh ống thận. Khi áp suất riêng phần ở tổ chức trong nhu mô thận giảm, thận sẽ tăng sản xuất erythropoietin. Erythropoietin tác động lên tế bào tiền sinh dòng hồng cầu ở tủy xương. Hồng cầu sẽ được sản xuất nhiều lên làm tăng khả năng tải oxy của máu.

Trên bệnh nhân suy thận mạn, do không có khả năng tiết erythropoietin ở nồng độ thích hợp để kích thích tủy xương tạo hồng cầu nên đây là nguyên nhân chính gây nên tình trạng thiếu máu. Do vậy, thiếu máu là biểu hiện hằng định của suy thận mạn. Thận càng suy, thiếu máu càng nặng và thiếu máu càng nặng làm thận suy càng nặng.

Do đó có thể nói việc sử dụng erythropoietin người tái tổ hơp gene để kích thích tủy xương tạo hồng cầu là biện pháp điều trị tốt nhất theo đúng cơ chế bệnh sinh.

IV. Điều trị thiếu máu do suy thận mạn giai đoạn sớm

Có thể nói thời kỳ trước 1985 đối với các nhà thận học, vấn đề điều trị thiếu máu trong suy thận mạn thật là nan giải và rất bị động. Khó khăn lắm mới đưa được huyết sắc tố (haemoglobin (Hb)) của người bệnh lên trên dưới 80g/L bằng các biện pháp tạm thời như:

? Giảm gây mất máu - hạn chế lấy máu xét nghiệm.

? Bổ sung cho người bệnh đầy đủ acid amin thiết yếu, đủ folat, vitamin B12, B6, cobalt clorua, histidin,...

? Truyền máu hoặc hồng cầu khối định kỳ.

Với các biện pháp trên, kết quả thu được chỉ là tạm thời và rất hạn chế cùng với nhiều tai biến liên quan do truyền máu làm tình trạng bệnh nhân ngày càng xấu hơn như:

? Các bệnh lây nhiễm qua truyền máu (HIV, viêm gan siêu vi,...).

? Tai biến khi truyền máu.

? Vấn đề quá tải sắt.

? Tăng nguy cơ nhạy cảm trước ghép thận (giảm khả năng ghép thận sau này).

Phải đến 1985, khi người ta bắt đầu tìm ra erythropoietin người tái tổ hợp gene và được Bác sĩ Esbach cùng các cộng sự lần đầu tiên sử dụng điều trị trên người, chứng minh được tính hiệu quả và an toàn của thuốc thì vấn đề thiếu máu trong suy thận mạn mới có triển vọng được giải quyết tận gốc. Đến 1989, erythropoietin người tái tổ hợp gene (EPREX^®) đã được đưa vào điều trị rộng rãi trên khắp thế giới. Tại Việt Nam cho đến nay, chính thức cũng chỉ có chế phẩm EPREX^® của Janssen-Cilag được Bộ Y tế chấp thuận cho sử dụng điều trị bệnh nhân thiếu máu do suy thận mạn.

Theo quan điểm hiện nay, người bệnh suy thận mạn nên được điều trị thiếu máu ngay từ ở giai đoạn rất sớm, khi mới bắt đầu có triệu chứng thiếu máu (Hb<100g/L, Hct<30%). Với việc đưa mức Hb hoặc Hct về gần với giá trị bình thường (Hb=120? 10g/L, Hct=36?3%) sẽ giúp người bệnh:

? Cải thiện tình trạng thiếu máu.

? Kéo dài thời gian tiến triển suy thận đến giai đoạn cuối phải chạy thận nhân tạo.

? Giảm nguy cơ bị các biến chứng về tim mạch: dày giãn thất trái, suy tim sung huyết,...

? Tránh được giảm sút trí nhớ, lú lẫn.

? Chất lượng cuộc sống được cải thiện, người bệnh vẫn có thể tiếp tục làm việc gần như người bình thường.

? Tăng cơ hội thành công của ghép thận sau này.

Do đó, đối với những bệnh nhân bị thiếu máu do suy thận mạn giai đoạn sớm, erythropoietin người tái tổ hợp gene (EPREX^®) kết hợp với chế độ ăn thích hợp cùng các biện pháp điều trị hỗ trợ khác được xem là biện pháp điều trị tốt nhất nhằm trả bệnh nhân về với cuộc sống bình thường.

BS. Trần Thị Bích Lan - Chuyên khoa Thận - Tiết niệu - Từng làm việc tại Bệnh viện E Trung Ương

Điều trị thiếu máu do suy thận mạn thế nào?

Chào bạn!
Suy thận mạn là một bệnh mãn tính gây ảnh hưởng rất nhiều đến chất lượng cuộc sống của người bệnh và gia đình bệnh nhân. Bình thường thận có nhiệm vụ hàng ngày tiết ra erythropoetin là chất có khả năng kích thích mạnh mẽ tủy xương sinh tổng hợp hồng cầu để tham gia vào quá trình tuần hoàn nuôi cơ thể. Khi thận bị mất chức năng (suy thận mãn tính) thì thận không còn khả năng tạo ra erythropoetin, tủy xương không còn chất kích thích để tạo hồng cầu, hậu quả hồng cầu không được sinh ra và cơ thể bị thiếu máu.
Chính vì nguyên nhân đó chúng ta phải cố gắng điều trị để kéo dài thời gian tiến triển của suy thận, chế độ ăn hợp lý, tăng cường thuốc kích thích túy xương để tạo hồng cầu chống thiếu máu…
Các thuốc dùng để điều trị thiếu máu trong suy thận: viên sắt, vitamin B12, axit folix, thuốc kích thích tạo hồng cầu còn gọi dẫn chất erythropoetin.
Các thực phẩm thường dùng trong suy thận mạn với nguyên tắc chính: ăn ít đạm mỗi ngày ăn tương đương 100g thịt bò tươi hoặc 2 quả trứng, 1 cốc sữa.Nếu suy thận càng nặng càng phải giảm đạm. Đảm bảo năng lượng cho cơ thể bằng cách ăn các chất bột ít đạm như khoai lang, khoai sọ, khoai tây, bột sắn miến dong ăn nhiều càng tốt, kèm theo đường mật ong mía, bánh kẹo ngọt. Cơm mì ăn ít, rau họ cải bầu bí ăn tốt, không ăn các loại quả chua.
Bạn nên tạo cho mình một thực đơn quen thuộc và đa dạng để cơ thể thích nghi. Chúc bạn luôn luôn vui vẻ.

Đại cương:

Là loại bệnh mà số lượng hồng cầu trong máu ít đi, dưới mức 4 triệu hồng cầu trong 1 ly khối máu. Trường hợp nặng chỉ còn hơn 1 triệu hồng cầu trong một ly khối máu. Chất lượng hồng cầu bị thay đổi: hồng cầu to ra, bé đi, thay hình dạng, mầu sắc sẫm lại hoặc nhạt đi.

Thuộc loại Hư Lao của YHCT.

Nguyên nhân:

Do hai tạng Tâm và Tỳ suy yếu.

Triệu chứng: Da và niêm mạc trắng bệch, đánh trống ngực, làm việc chóng mệt, hoa mắt, chóng mặt, váng đầu, ù tai, có thể bị ngất. Phụ nữ thường kinh nguyệt không đều, ít hoặc không thấy kinh, lưỡi nhạt, rêu ít hoặc không rêu, mạch Hư, Nhược.

Điều trị: Bổ huyết, dưỡng huyết, kiện Tỳ, dưỡng Tâm.

Một Số Bài Thuốc Tham Khảo

+ Phương thuốc: Kiện Tỳ Ôn Thận Thang (Danh Y Trị Nghiệm Lương Phương)

Sắc, uống chung với Hồng sâm phấn 3g, Lộc nhung phấn 0,3g.

Tác dụng:  Kiện Tỳ, ôn Thận, ích khí, sinh huyết. Trị thiếu máu không tái tạo, bần huyết.

+ Phương thuốc: Sâm Kỳ Tiên Bổ Thang (Danh Y Trị Nghiệm Lương Phương):

Tác dụng:  Ích khí, bổ Thận, lương huyết, chỉ huyết. Trị thiếu máu mạn tính.

+ Phương thuốc: Lương Huyết Giải Độc Thang (Danh Y Trị Nghiệm Lương Phương)

Tác dụng:  Tư âm, thanh nhiệt, lương huyết, giải độc.

+ Phương thuốc: Ích Huyết Thang (Thiên Gia Diệu Phương)

Tác dụng:  Ôn bổ khí huyết, kiện Tỳ ích Thận. Trị thiếu máu (Tỳ Thận hao tổn, khí huyết bất túc).

+ Phương thuốc: Bát Trân Thang hợp Tam Giao Thang gia giảm (Thiên Gia Diệu Phương)

Sắc uống.

Tác dụng: Bổ khí dưỡng huyết, phù dương ích âm. Trị khí huyết suy yếu, âm dương đều hư, thiếu máu.

Tin vui cho những người bị bệnh gout và suy thận cấp 1, 2

Hôm nay đọc được bài này thấy hay nên post lại lên đây cho mọi người mách lại cho ai bị bệnh:

Tôi viết bài báo này, hoàn toàn không có ý quảng cáo, thương mại hay đề cao ai, mà tự nói lên sự thật vê bệnh tình của bản thân tôi cùng quá trình điều trị gian nan chứng bệnh suy thận mãn. 

May sao, giữa cơn tuyệt vọng tôi bỗng gặp được thầy thuốc tài đức dùng bài thuốc gia truyền của nền y học nước nhà chữa khỏi đem lại niềm vui khôn xiết cho cả gia đình tôi, cơ quan và anh em bè bạn.

Mong bài viết nhỏ này có ích cho ai đó chẳng may mắc phải căn bệnh như tôi biết mà tìm thầy, tìm thuốc chữa cho khỏi bệnh, tránh tình trạng tiền mất tật mang.
Ngoài ba mươi tuổi, ỷ vào sức khỏe dồi dào, tôi thường xuyên tham gia các cuộc ăn uống nhậu nhẹt sáng đêm. Tôi tăng cân rất nhanh, từ 55kg lên 78kg, da dẻ đỏ au! Người thân, bè bạn gặp tôi đều khen tôi phát tướng, mập mạp hẳn lên, làm cho tôi cảm thấy hãnh diện tự hào! Nhưng đến năm 2000 (36 tuổi), tôi thấy trong người có những biểu hiện khác thường, hay bị trúng gió, ù tai, thắt lưng nhức mỏi. Đi khám bác sỹ, tôi nhận được kết luận: Sỏi thận, cao huyết áp độ 1. 

Một phòng trong khoa chạy thận nhân tạo, bệnh viện Bạch Mai (Ảnh minh họa)

Có bệnh thì vái tứ phương, cứ ai mách ở đâu có thuốc chữa sỏi thận tốt, thuốc Tây, hoặc thuốc Nam tôi đều tìm mua uống thử! Cứ như vậy đến tháng 4 năm 2009, bệnh tình của tôi không những không thuyên giảm mà còn có phần trầm trọng hơn, tôi đi khám tại các bệnh viện Thiện Hạnh, Đa khoa tỉnh ĐăkLăk và bệnh viện Chợ Rẫy đều có chung kết luận tôi bị cao huyết áp (180/120), dày tâm thất và rối loạn chức năng tim, sỏi thận, gút, suy thận mãn độ I. 
Quá lo lắng, sợ hãi trước bệnh tình ngày càng nghiêm trọng của mình, tôi quyết tâm thực hiện nghiêm chế độ uống thuốc do bác sỹ bệnh viện Chợ Rẫy cấp uống trong vòng một tháng. Uống được 15 ngày thì tôi không thể chịu đựng được nữa: Huyết áp càng cao và đau nhức toàn thân, không ăn, không ngủ được, người tôi gầy tóp chỉ còn 62kg. Gia đình tôi đưa tôi đi cấp cứu tại bệnh viện Thiện Hạnh ĐăkLăk, các bác sỹ khám kết luận: Không những các bệnh kể trên không thuyên giảm mà thận còn suy sang giai đoạn II.
Trong lúc hầu như tuyệt vọng về bệnh tim của mình thì tình cờ tôi đọc trên báo Nhân Dân trong mục quảng cáo có đăng bài viết của bác sỹ Lê Thanh về chữa bệnh gút bằng thuốc nam hiệu quả cao. Đọc kỹ tôi thấy bài thuốc nói chữa được hầu hết các bệnh tôi đag mắc phải. Tôi liền gọi cho bác Thanh theo số điện thoại ghi trên báo 090 749 0755 và kể về bệnh tình của mình, nghe xong bác chỉ hỏi "Anh đã chạy thận nhân tạo chưa" tôi trả lời chưa. Bác bảo "Vậy anh ra ngay, tôi chữa được". 
Như sắp chết đuối vớ được cọc, hai ngày sau tôi tức tốc bay từ sân bay Cam Ranh ra Hà Nội. Lúc tôi ra sân bay do chân và thắt lưng đau sưng tấy, tôi không thể tự lên máy bay được, người ta phải dìu lên. Đến trưa ra tới Hà Nội, tôi đến nhà người em con ông chú. Thấy tôi đau quá, cơm trưa xong chú em con ông chú liền lấy xe máy chở tôi đến

nhà bác sỹ Thanh theo địa chỉ nhà 36, ngõ 1, đường An Dương Vương, phường Phú Thượng, Quận Tây Hồ, Hà Nội.

Bác Thanh khám cho tôi sau đó xem các hồ sơ về kết quả xét nghiệm của các bệnh viện tôi đã khám và điều trị. Xem xong bác nói một câu mà ngay tức đó đã làm cho tôi mừng rơi nước mắt: "Bệnh của anh còn nhẹ, tôi từng đã chữa cho những người suy thận độ III còn khỏi, miễn là chưa chạy thận nhân tạo, tôi sẽ chữa cho cái thận của anh khỏe như thời kỳ thanh niên, và thời gian uống thuốc sau 3 tháng đi xét nghiệm sẽ biết kết quả!". 
Mừng là vậy, nhưng tôi vẫn còn nghi chưa tin lắm nên bàn với chú em mua thuốc uống đủ một tháng rồi tính sau, và tôi không quay vào Nam mà ở lại nhà vợ chồng chú em để uống thuốc theo đúng hướng dẫn trong toa của bác Thanh: Sáng uống một gói thuốc điều trị thận và chống suy thận, trưa uống một gói thuốc điều trị gút và chống suy thận, tối uống một gói giải nhiệt gan, tiêu độc (tất cả các gói thuốc trên đều đã cô nên rất dễ uống, không đắng cay gì cả và điều khiến tôi thấy dễ chịu nhất và việc ăn uống không phải kiêng khem quá mức như bác sỹ Tây y căn dặn), ngoài ra trong ngày còn dùng từ 2-3 gói chữa gút và đau nhức xương, khớp pha như uống nước chè xanh.
Ngay đêm đầu tiên, phần do ngày đi đường mệt, phần tinh thần lo lắng được giải tỏa và chắc cũng do tác dụng của thuốc nên tôi ngủ ngon lành. Từ ngày thứ 5 trở đi chân tay bắt đầu đỡ sưng tấy, bớt nhức, tôi lên xuống cầu thang nhẹ nhàng hơn, đặc biệt là ăn rất ngon miệng. Từ chỗ kiêng khem đủ thứ cứ ăn tí thịt, cá vào là đau, vậy mà uống thuốc của bác sỹ Thanh vào sáng ra cô em dâu họ mua cho tôi 0,7kg bánh cuốn nóng kèm thịt nạc băm viên tôi đánh hết bay, còn cơm thì mỗi bữa 3 bát đều đều mà cũng không thấy chân, tay còn đau gì cả. Nhờ vậy, mới uống thuốc sau 15 ngày tôi cân thử mình lên 2kg, ăn ngon, ngủ tốt. 
Đúng hết một tháng thuốc, tôi quay lại nhà bác Thanh để cắt tiếp hai tháng thuốc nữa, và trở về Nam công tác trong niềm vui vì tin rằng bệnh tình của mình sẽ chóng khỏi. Đến ngày 03/07/2009, theo lời dặn của bác Thanh, tôi còn phải uống thuốc 20 ngày nữa mới hết điều trị 3 tháng, lúc đó xét nghiệm mới thấy rõ kết quả nhưng phần thì thấy trong người khỏe mạnh, ăn uống snh hoạt vợ chồng bình thường như trước đây, nên tôi quyết định đi khám xét nghệm tổng thể xem thử!? Thật là một điều kỳ diệu đã đến với tôi. Thận của tôi trở lại bình thường dao động trong chỉ số Creatinine: 62-120, huyết áp xuống còn 145/90, tim chưa phát hiện bệnh lý... Thấy vậy, bác sỹ ở bệnh viện Thiên Hạnh ĐăkLăk tên là Đặng Thanh Bình, người trước đây thường khám và điều trị bằng thuốc Tây cho tôi cũng ngạc nhiên và khuyên tôi: "Anh nên hỏi và tiếp tục điều trị chỗ bác sỹ Thanh".
Đối với tôi, niềm vui chữa được khỏi bệnh lại ít tốn kém này còn quý hơn cả được trúng số độc đắc. Nếu ai cần hỏi thêm thông tin xin liên hệ theo địa chỉ của tôi: Nguyễn Văn Lâm (Tiến Lâm). ĐT: 0982 046 566.
Nhà báo Tiến Lâm hiện là Trưởng Đài Truyền thanh huyện M"đrắk, tỉnh ĐăkLăk. Sau khi nhận bài viết này, chúng tôi đã xác minh lại từng chi tiết trong bài và liên hệ với bác sĩ Thanh. Gia tộc của ông Lê Thanh có truyền thống hành nghề Đông Y. Sau 9 năm phục vụ trong quân đội, ông Lê Thanh được đào tạo tại Đại học Y Hà Nội, tốt nghiệp năm 1987, công tác tại Viện K74. 
Làm công chức một thời gian, ông phát hiện mình bị gout và suy thận độ 2. Tự thấy điều trị bằng Tây y kém hiệu quả, bác sĩ Thanh đã tìm những bài thuốc Nam gia truyền do các bậc tiền bối để lại, nghiên cứu và tự chữa bệnh cho mình. Năm 1999 khỏi bệnh hoàn toàn, ông tiếp tục nghiên cứu thử nghiệm, dùng các bài thuốc tự bào chế để chữa bệnh cho một số bạn bè, người thân thấy hiệu quả rõ rệt, đến năm 2002 ông chính thức mở phòng mạch, chuyên nhận điều trị gout và suy thận bằng phương pháp đông y. 
Thầy thuốc/bác sĩ Lê Thanh khẳng định: Kho tàng Đông y của dân tộc ta vô cùng quý giá, cần được kế thừa nghiên cứu ứng dụng, nhất là sử dụng trong việc điều trị những chứng bệnh mà Tây y chữa kém hiệu quả, tốn kém, nhiều tác dụng phụ. Suy thận tiến triển qua 4 cấp độ. Suy thận từ độ 2 trở lại ông bảo đảm chữa khỏi "một cách nhẹ nhàng", suy thận độ 3 trở lên phác độ điều trị khó khăn phức tạp hơn song nếu bệnh nhân tuân thủ chặt chẽ chỉ dẫn, có nghĩ lực và ý chí sống mạnh mẽ thì vẫn có khả năng chữa khỏi.