Tàu chiến Mỹ - Trung chạm trán gần Trường Sa

Lời bàn : Vào những năm 1970 của thế kỷ 20 . Liên Xô và Mỹ đã từng chơi trò vờn nhau theo nhiều cấp độ từ thấp đến cao . Toàn bộ những màn vờn nhau  đầy kịch tính đều được tính toán kỷ ,kiềm chế khi xuất hiện những sự cố bất ngờ   và rốt cùng đã tránh được cuộc đối đầu hạt nhân nóng .  Vủ khí  của Mỹ và Liên Xô choảng  nhau qua tay người khác và máu người khác đã chảy – có khi là hơi bị nhiều .

Đằng sau các cuộc vờn nhau là cuộc chiến tranh tình báo ,chiến tranh thông tin , cuộc chiến truyền thông..

Nay  đầu kỷ 21 ,Mỹ -Trung vờn nhau xem ra là chuyện thường thôi . Làm sao mà ngăn Ông Tàu phù bành trướng . Ông Bành  ông trướng từ hơn 4000 năm rồi chứ chẳng phải mới đây .

Cũng làm sao mà ngăn Ông Mỹ Cờ Hoa nhịn nín  mặc cho Ông Tàu tung hoành trên biển cả mà Ông Mỹ đã làm chủ hơn 200 năm nay .

Ông Mỹ thâm lắm . Ông vờn cho Ông Tàu chạy  đua vủ trang .Ông giả vờ thế này thế nọ đề ông Tàu dốc sức đua .Ông mời Ông Tàu tham quan Tàu này tàu nọ ,máy này máy kia để nổi lòng tham mà tung tiền ra bắt chước .

 Ông dùng truyền thông thổi Ông Tàu Phù lên thật to như bong bóng  . Để Ông Tàu vừa sướng vừa lo. Mà cũng để con dân Hoa kỳ cũng như chư hầu Âu ,Úc Á ,Trung Đông chớ mà có vòi vĩnh để Ông còn lo việc lớn là ngăn Tàu .

 Như Ông Liên Xô vì đua riết  mà kinh tế suy sụp lòng dân bất an . Bị tẩu hỏa nhập ma thần kinh thất tán mà thua .Khi thua  rồi dỡ ra thì bao tử trống thếch , Quan trên vơ vét ,lính tráng tản hàng , Vủ khí ôm một đống mà không có chi phí bảo trì .

Ông Mỹ cực thâm là thâm . Nhưng Ông Tàu bây giờ cũng không giống ông Liên Xô  thời trước . Ông Tàu bây giờ là Tàu buôn . Tay cầm bàn tính  tay Iphone ,.Ông học Mỹ Ông hiểu Mỹ  ông mua cả Mỹ …

Vậy một Ông  Thâm  một Ông  Xảo . hai ông đấu nhau . Ắt là cuộc đấu dài . chí ít là mươi năm  . Đến mãi năm  2028-29 ( Mậu thân - Kỷ dậu ) mới có thể có hồi kết .

Ông Mỹ chắc  chắn biết rằng trên trái đất này duy chỉ có Ông Tàu là có thể tranh ngôi với ông ấy mà thôi .Và Ông Tàu cũng chẳng dấu gì cái ý của ông .Ông Mỹ thì đã từng ở ngôi đế và bây giờ tuy vẫn còn ngôi nhưng vị trí vai trò đã suy giảm .Ông Mỹ muốn thà  có 3 ông  mà chia rẽ  có lợi cho Ông ấy hơn .Tức là Ông muốn Châu Á ngoài Ông Tàu ,còn Ông Nhật ,Ông Ấn .. cũng tầm ngang ngang ngữa ngữa với ông Tàu . Tất cả các Ông ấy đều phải có những lợi ích cốt lõi gắn với Ông Mỹ cả . Thế thì yên . Ông còn hợp tác với Nhật khai phá mặt trăng , Với Châu Âu khai phá Sao Hỏa ..

Tóm lại chả có ông nào theo Ông Mỹ kịp cả . Thế là cứ làm đệ cho ông ấy thôi . Vậy Ông Putin tức nói thẳng : Mỹ chi cần chư hầu chứ không cần bạn.

Ông Tàu phù lại không chịu lép mãi. Ở đời ai chả thế.

Ông tính nhẩm . Toàn thế giới thì ông không tranh nổi Mỹ . Nhưng Châu Á thì ông khả dĩ .Ông mà chi phối Châu Á thì kinh tế ông vượt Mỹ chắc .Lúc đó Ông Nhật là con buôn chúa  chắc gì không tính đi với Ông Tàu . Nhật thiếu đất . Mỹ chẳng giúp đất cho Nhật . Tàu sẵn. Nếu Nhật thật lòng Tàu cho thuê 99 năm mãi đất giáp Ông Nga . Chổ nào rắc rối  Tàu cho thuê tuốt .

 Chả là Ông Tổ của Người Hoa có câu : Người khôn làm trại thằng dại làm nhà  .Tuy Ông Tàu tính nhưng Ông Nhật đâu dễ nghe . Một hòn đảo điếu Ngư mà ông còn thế này thế nọ . thì ai mà tin .Đảo Điếu Ngư  là Ông câu cá chờ thời đó thôi .Ông Tàu tranh Ông Nhật đó là mặt ngoài còn thật bụng là với Ông Mỹ cả thôi ..Các đảo Gạc  ma , Biển Đông  suy cho cùng cũng là vậy .Hoàng Sa thật ra nói là tranh chấp Tàu Việt nhưng xem lại cho kỹ thì hồi ấy Ông Mỹ mà đại diện là Ông Nixon và Ông Kiss ngầm giao cho Tàu để Ông Tàu nằm im cho Ông Mỹ phá Liên Xô  .
 Vậy nên ,bụng ông Tàu nghĩ là nếu Ông   Mỹ  rời ra thì Ông cho cả miễn là trong vòng tay Ông Tàu không còn Phù nữa mà đã thành đế vương rồi .

 Cái Ông Tập hay khuyên  các ông Việt Nam ,ASEAN  phải có viễn kiến .có cái nhìn đại cục lớn lao  chẳng qua là thế.  Năm 2016 -2017  này các cuộc vờn ắt là tiếp tục gia tăng . .

Mỹ cân nhắc các hành động quân sự thách thức trực tiếp đến mưu đồ bành trướng của Bắc Kinh trên Biển Đông, điều này có thể dẫn đến nguy cơ xảy ra xung đột giữa hai bên.

Hình ảnh từ vệ tinh cho thấy tàu Trung Quốc đang hoạt động san lấp tại  Đá Vành Khăn thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam - Ảnh: AFP

Một quan chức Mỹ tiết lộ Lầu Năm Góc đang cân nhắc việc điều động máy bay quân sự và tàu chiến tuần tra quanh các đảo nhân tạo Trung Quốc đang bồi đắp trái phép ở quần đảo Trường Sa, nhằm đảm bảo tự do hàng không và hàng hải ở Biển Đông. Động thái này nếu thực hiện sẽ đưa Mỹ dấn sâu vào vấn đề tranh chấp lãnh thổ trên Biển Đông, các chuyên gia an ninh khu vực cho hay, theo The Wall Street Journal (Mỹ) ngày 13.5.

Trung Quốc lập tức bày tỏ lo ngại và yêu cầu Washington giải thích thông tin trên, cảnh báo Mỹ sẽ vượt quá lằn ranh cho phép nếu thực hiện kế hoạch tuần tra quanh đảo nhân tạo mà Bắc Kinh đang xây trái phép trên Biển Đông. “Tự do hàng hải không có nghĩa là tàu hoặc máy bay quân sự nước ngoài có thể xâm phạm vùng biển và không phận của nước khác”, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc, bà Hoa Xuân Oánh ngày 13.5 nói trong một buổi họp báo.

Phát ngôn của bà Hoa củng cố quan điểm rằng Mỹ và Trung Quốc có thể trong tình trạng xung đột. Nếu Mỹ thực hiện kế hoạch tuần tra nhưng vẫn không thể kiềm chế Trung Quốc, thì Washington sẽ đối mặt với lựa chọn khó khăn: Hoặc rút lui và hủy hoại uy tín với các nước bạn cùng đồng minh trong khu vực, hoặc làm gia tăng nguy cơ rơi vào xung đột trực tiếp với Trung Quốc.

The Wall Street Journal cho hay khó có khả năng Trung Quốc ngừng các hoạt động xây dựng đảo nhân tạo trái phép vì Bắc Kinh gần như hoàn tất việc xây dựng. “Trung Quốc sẽ không ngừng hoạt động mà nước này cho rằng nằm trong lãnh thổ của họ”, giáo sư M. Taylor Fravel, chuyên ngành khoa học chính trị của Học viện Công nghệ Massachusetts (Mỹ), nhận định.

Trước đây, Trung Quốc từng khôn ngoan lợi dụng thế tiến thoái lưỡng nan của Mỹ. Hồi tháng 5.2014, khi Tổng thống Mỹ Barack Obama có chuyến công du châu Á nhằm tái khẳng định cam kết bảo vệ đồng minh tại đây, Trung Quốc liền kéo giàn khoan Hải Dương-981 vào vùng biển Việt Nam vào đầu tháng 5.2014. Bắc Kinh còn điều động cả trăm tàu đến bảo vệ giàn khoan, ngang ngược đâm húc tàu Việt Nam và đâm chìm tàu cá Việt Nam.

Ý đồ của Trung Quốc trong vụ kéo giàn khoan Hải Dương-981 là nhằm phơi bày những cam kết được cho là “rỗng tuếch” của Mỹ về việc đảm bảo an ninh cho các đồng minh trong khu vực, The Wall Street Journal nhận định.

Các chuyên gia nhận định chiến lược quân sự của Trung Quốc trong khu vực được xây dựng quanh việc phát triển khí tài quân sự: tên lửa, tàu chiến, chiến đấu cơ, vũ khí chống vệ tinh và vũ khí chiến tranh mạng, là nhằm mục tiêu bằng mọi giá ngăn chặn Mỹ can thiệp vào bất kỳ cuộc xung đột nào trong khu vực.

Gây áp lực lên Trung Quốc, Mỹ nên cân nhắc sự nhạy cảm của các đồng minh trong khu vực vốn không muốn bị ép phải chọn lựa giữa hai cường quốc này. “Thăm dò ý kiến phản hồi và phản ứng từ các đồng minh và Trung Quốc đối với động thái quân sự của Mỹ sẽ điều rất quan trọng đối với Washington”, The Wall Street Journal cho hay.

Vì thế, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Ashton Carter sẽ đến Singapore vào cuối tháng 5.2015 tham dự một hội nghị an ninh có thể bị vấn đề xây đảo nhân tạo của Trung Quốc làm lu mờ. Ông Carter đã đề ra các lựa chọn, bao gồm điều máy bay và tàu chiến tuần tra trong phạm vi cách các đảo nhân tạo Trung Quốc đang xây khoảng 12 hải lý (22 km).

Tàu tác chiến cận bờ USS Fort Worth lần đầu tiên tuần tra ở vùng biển quốc tế gần quần đảo Trường Sa  trên Biển Đông ngày 11.5, xa xa phía sau bên trái là tàu hộ vệ tên lửa Yancheng của Trung Quốc bám theo  - Ảnh: Hải quân Mỹ

Hiện vẫn chưa rõ Mỹ muốn gì khi đưa máy bay quân sự và tàu tuần tra quanh những đảo nhân tạo mà Bắc Kinh đang xây dựng trái phép trên Biển Đông, nhưng Washington đang chịu áp lực phải hành động.

Các quốc gia Đông Nam Á lo ngại những đường băng và cảng mà Trung Quốc xây trên các đảo nhân tạo sẽ tạo cơ sở vững chắc cho Bắc Kinh bành trướng lực lượng quân sự và kiểm soát các hoạt động khác như đánh bắt cá và thăm dò dầu mỏ ở Biển Đông.

Tuy nhiên, đến thời điểm hiện tại, Mỹ cũng chỉ dừng lại ở mức lên tiếng cảnh báo, kêu gọi Trung Quốc tôn trọng luật pháp quốc tế và thực hiện Tuyên bố chung về ứng xử ở Biển Đông (DoC) mà Trung Quốc đã ký với ASEAN.

Mỹ cũng nỗ lực tăng cường tập trận quân sự chung với các đồng minh và đối tác, bao gồm Philippines. Mỹ đang cung cấp cho những nước này công nghệ quân sự có thể giúp tăng cường khả năng theo dõi hoạt động của tàu và máy bay Trung Quốc. Nhật Bản cũng tham gia nỗ lực này của Mỹ.

Nhưng những nỗ lực của Mỹ không mấy hiệu quả, “Mỹ cảm thấy sự tín nhiệm của đồng minh, đối tác đối với mình bị đe dọa nên cần phải tăng cường nỗ lực”, bà Bonnie Glaser, cố vấn cấp cao về châu Á của Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS, Mỹ), nhận định.

Bà Glaser tin rằng Washington nhận thức được Mỹ không thể khiến Trung Quốc ngừng hoạt động xây dựng đảo nhân tạo, thay vào đó mục tiêu của Mỹ là nhằm ngăn chặn Trung Quốc dùng đảo nhân tạo để bắt nạt các nước láng giềng, đe dọa tự do hàng hải trên Biển Đông.

Cụ thể, Ngoại trưởng Mỹ John Kerry sẽ nói với các lãnh đạo Trung Quốc rằng Washington duy trì cam kết đảm bảo tự do hàng hải và hàng không ở Biển Đông khi ông đến thăm Bắc Kinh cuối tuần này, một quan chức Bộ Ngoại giao Mỹ ngày 13.5 tiết lộ với Reuters.

Nhưng nếu Mỹ thực hiện kế hoạch tuần tra, thì tàu chiến Mỹ và Trung Quốc sẽ đối đầu nhau quanh các đảo nhân tạo ở cự ly gần, theo ông Ian Storey, nhà nghiên cứu thuộc Viện Nghiên cứu Đông Nam Á (Singapore). “Điều này sẽ nhanh chóng dẫn đến một vụ đụng độ nhỏ, nhưng sau đó kích ngòi cuộc khủng hoảng chính trị và quân sự quy mô lớn giữa Mỹ-Trung Quốc”, theo ông Storey.

Tàu chiến Mỹ - Trung chạm trán gần Trường Sa

Vụ tàu chiến Mỹ tuần tra gần Trường Sa bị tàu chiến TQ truy bám vào lúc hải quân Mỹ cử chiếc LCS Fort Worth lớp Freedom từ Singapore thực hiện nhiệm vụ tuần tra 7 ngày ở biển Đông.

Chuyển động quốc phòng Châu Á – Thái Bình Dương (12/05/2015)

Tác giả: Nguyễn Thế Phương

Trong Báo cáo Quốc phòng Thường niên gửi Quốc hội về quân sự Trung Quốc, được công bố ngày 8 tháng 5, Bộ Quốc phòng Hoa Kỳ đặc biệt chú ý đến quá trình hiện đại hóa hải quân của Bắc Kinh. Theo báo cáo này, động lực chủ yếu thúc đẩy Trung Quốc hiện đại hóa quân đội là những “xung đột tiềm tàng ở eo biển Đài Loan”. Ngân sách quốc phòng Trung Quốc hiện đã gấp hơn 10 lần chi tiêu quốc phòng của Đài Loan và vẫn tiếp tục tăng. Bản báo cáo cũng đề cập đến những hoạt động thầm lặng nhưng mạnh mẽ của Trung Quốc tại biển Đông và Hoa Đông, bao gồm cả các hoạt động cải tạo, mở rộng đảo và chiến thuật “lát cắt salami”. Lầu Năm Góc cũng lưu ý đến việc Bắc Kinh sử dụng các tàu của lực lượng Hải cảnh để bảo vệ lợi ích và tránh đẩy căng thẳng leo thang thành các xung đột quân sự trên biển Đông.

Về phần cứng, báo cáo cung cấp những cập nhật mới nhất về hệ thống vũ khí và phạm vi hoạt động của chúng. Bắc Kinh được cho là đang tìm cách nới rộng khoảng cách địa lý cho các hoạt động quân sự, đặc biệt tại Ấn Độ Dương. Báo cáo khẳng định, các tàu ngầm hạt nhân lớp Thương (Shang-class) và lớp Tống (Song-class) đã được triển khai ở Ấn Độ Dương. Trước đó, cuối năm 2014, các tàu ngầm của Trung Quốc đã từng bị phát hiện đang neo đậu tại một bến cảng của Sri Lanka.

Về lực lượng tên lửa chiến lược, tại eo biển Đài Loan, Trung Quốc tiếp tục duy trì và triển khai các loại pháo binh và tên lửa đạn đạo tầm ngắn hướng thẳng vào Đài Loan. Bắc Kinh hiện đang sở hữu khoảng 1,200 tên lửa đạn đạo tầm ngắm, bao gồm cả tên lửa DF – 16 (tầm bắn từ 800 đến 1,000 km). Số lượng tên lửa đạn đạo tầm trung tiếp tục tăng, bao gồm cả “sát thủ tàu sân bay” DF – 21.

Bản báo cáo cũng lưu ý rằng năng lực đóng tàu quân sự của Trung Quốc ngày càng được cải thiện và có thể xuất khẩu sang nhiều thị trường mới trong vài năm tới. Trung Quốc đã xuất khẩu 14 tỷ USD vũ khí từ năm 2009 cho đến năm 2013. Pakistan hiện vẫn là bạn hàng nhập khẩu lớn nhất của Trung Quốc về vũ khí, và Bắc Kinh cũng là quốc gia dẫn đầu trong xuất khẩu vũ khí tới khu vực hạ Sahara.

Về không quân, Trung Quốc cũng cho thấy tham vọng khi sở hữu một lực lượng máy bay không người lái (UAV) hùng hậu trong những năm tới. Theo báo cáo của Lầu Năm Góc, giai đoạn 2014 – 2023, Trung Quốc có kế hoạch chế tạo khoảng 41,800 UAV hoạt động cả trên đất liền và trên biển, trị giá khoảng 10,5 tỷ USD. Trong số các UAV đang được Trung Quốc triển khai, đáng chú ý nhất có 4 loại là Xianglong, Yilong, Sky Saber và Lijian. Tất cả đều được thiết kế để mang các loại vũ khí tấn công chính xác, riêng Lijian có thêm tính năng tàng hình. Báo cáo cũng lưu ý đến việc Trung Quốc đã bắt đầu sử dụng UAV trong các cuộc tập trận gần đây, đặc biệt là trên biển Hoa Đông và khu vực gần quần đảo Senkaku/Điếu Ngư đang tranh chấp.

Hồi tháng 5 năm 2014, Forecast International – một công ty tư nhân chuyên nghiên cứu thị trường, đã công bố dự báo về thị trường UAV trong 10 năm tới. Theo đó, đến năm 2023, Tổng công ty Công nghiệp Hàng không Trung Quốc (AVIC) sẽ trở thành nhà sản xuất UAV hàng đầu thế giới, với giá trị UAV được sản xuất lên tới 5,76 tỷ USD. Bản báo cáo cũng nhận định rằng Trung Quốc đang nhanh chóng thu hẹp khoảng cách phát triển không quân với các nước phương Tây cả về số lượng lẫn chất lượng.

Với số lượng tàu đánh cá khổng lồ, ngư dân Trung Quốc có mặt hầu hết ở các vùng biển trên thế giới, kể cả các vùng nằm sâu trong lãnh hải của nước khác. Tại biển Đông, song song với các tàu Hải giám, Hải cảnh, các lợi ích của Trung Quốc còn được hỗ trợ bởi một lực lượng gọi là “dân quân biển”. Đi đầu trong mô hình này là tỉnh Hải Nam, với lực lượng dân quân biển của làng Đàm Môn.

Bất chấp sự phát triển mạnh mẽ của Hải quân và lực lượng bảo vệ bờ biển, trong những năm gần đây, dân quân biển vẫn được xem là “lực lượng không thể thay thế” trong các lực lượng vũ trang trên biển của Trung Quốc. Nhiều nỗ lực đã được đưa ra nhằm tổ chức và chuẩn hóa lực lượng này phục vụ cho chính sách đối ngoại chung của Trung Quốc. Trong chuyến thăm đến Đàm Môn năm 2013, Chủ tịch Tập Cận Bình đã khuyên nhủ các thành viên dân quân “không chỉ nên dẫn đầu trong các hoạt động đánh bắt cá, mà còn thu thập các thông tin về đại dương và hỗ trợ việc xây dựng các đảo và bãi đá”. Một số nhà phân tích cho rằng đây là minh chứng cho việc Bắc Kinh đang âm thầm tiến hành “chiến tranh nhân dân trên biển”. Trong khi đó, các học giả Trung Quốc và chuyên gia an ninh lập luận rằng lực lượng dân quân biển phải là tuyến đầu trong chiến lược quốc phòng Trung Quốc ở các vùng biển đang tranh chấp.

Tuy nhiên, Zhang Hongzhou – một nhà nghiên cứu thuộc Chương trình nghiên cứu Trung Quốc, Viện Nghiên cứu Chiến lược và Quốc phòng ở Singapore cho rằng đã đến lúc Bắc Kinh nên xem xét lại chính sách về lực lượng dân quân biển bởi những lý do sau đây. Thứ nhất, Trung Quốc đang sở hữu lực lượng hải quân hùng hậu và hiện đại nhất khu vực. Thứ hai, chính trị hóa công nghiệp đánh cá có thể đặt sinh mạng ngư dân vào vòng nguy hiểm. Giai đoạn 2002 – 2012, hơn 100 ngư dân Đàm Môn đã mất mạng vì xung đột với lực lượng chấp pháp các nước khác. Thứ ba, xu hướng vượt biên giới trên biển để đánh bắt cá ở những vùng biển đang tranh chấp hay lãnh hải của nước khác có nguy cơ phá hoại quan hệ giữa Trung Quốc với các nước. Thứ tư, lực lượng dân quân biển hay ngư dân có thể sử dụng lòng yêu nước như một vỏ bọc cho các hoạt động bất hợp pháp.

Trước sự trỗi dậy mạnh mẽ của Trung Quốc, trong nhiều năm qua, các quốc gia Đông Nam Á đều lần lượt hiện đại hóa quân đội. Viện Nghiên cứu Hòa bình Stockholm, Thụy Điển vừa công bố số liệu chi tiêu quốc phòng của các nước ĐNÁ năm 2014. Tổng cộng, những nước này đã tiêu tốn hết 38,2 tỷ USD cho quốc phòng trong năm 2014. Dẫn đầu là Singapore với 9,8 tỷ USD; các vị trí tiếp theo thuộc về Indonesia, Thái Lan, Malaysia và Việt Nam. Trung bình, các nước ASEAN dành khoảng 2,2% GDP cho quốc phòng trong năm 2014. Việt Nam là nước có chi tiêu quốc phòng ở mức đều đặn nhất khu vực. Giai đoạn 2005 – 2014, chi tiêu quốc phòng của Hà Nội tăng 314%. Trong khoảng thời gian đó, Việt Nam đã xây dựng cho mình những lực lượng được xem là nguy hiểm nhất Đông Nam Á, bao gồm hạm đội tàu ngầm, tàu mặt nước và các tên lửa tấn công có độ chính xác cao. Chi tiêu quốc phòng của Việt Nam chiếm 2,2% GDP (khoảng 5,7 tỷ USD), bằng với mức trung bình của các nước ASEAN.

Một số tin vắn quốc phòng đáng chú ý:

Sau sự đổ vỡ của hợp đồng đóng hai tàu tấn công đổ bộ Mistral cho Nga, có thông tin gần đây cho hay Pháp sẽ cố gắng bán hai tàu này cho Trung Quốc. Một trong hai tàu của Hải quân Pháp đang thăm Thượng Hải là Dixmude – cũng là một tàu đổ bộ thuộc lớp Mistral. Do đó, nhiều lời đồn đoán cho rằng mục đích của chuyến thăm chỉ nhằm “tiếp thị sản phẩm” cho hai tàu Mistral mà Pháp đã đóng cho Nga. Tuy nhiên, trang mạng quốc phòng Sina lại cho rằng khả năng này là khá thấp. Thứ nhất là do các lệnh cấm xuất khẩu vũ khí của Hoa Kỳ và phương Tây. Thứ hai, là Trung Quốc hiện tại chưa cần phải sở hữu một tàu tấn công đổ bổ quá hiện đại như vậy, khi các tính toán mua sắm vũ khí đều đã có trong kế hoạch dài hạn của hải quân.

Sau bản định hướng hợp tác quốc phòng mới, Hoa Kỳ đã đồng ý bán cho Nhật Bản 17 trực thăng quân sự MV – 22B Osprey. Giá trị hợp đồng được xác định khoảng 3 tỷ USD. Số máy bay này sẽ được trang bị cho Lực lượng Phòng vệ Mặt đất của Nhật Bản. Tokyo có kế hoạch sẽ triển khai số máy bay này tại khu vực Saga thuộc tỉnh Tây Bắc Kyushu.

Trung Quốc vừa thử nghiệm thành công máy bay không người lái mang tên CH – 3. Điểm đặc biệt là UAV này được trang bị động cơ nội địa do chính Trung Quốc phát triển. TD0 – động cơ của CH – 3, được phát triển bởi Viện Nghiên cứu Động cơ đốt trong thuộc Đại học Thiên Tân. Giá một động cơ tương tự nhập khẩu là 48,000 USD, trong khi TD0 chỉ tốn khoảng 1/3 so với giá nhập khẩu. Đây được coi là thành tựu nổi bật đáng chú ý vì là lần đầu tiên một UAV của Trung Quốc được trang bị động cơ nội địa.

Chuyển động quốc phòng Châu Á – Thái Bình Dương (5/5/2015)

Tác giả: Nguyễn Thế Phương

Quan hệ Hoa Kỳ – Nhật Bản đã có bước đột phá hết sức quan trọng, thể hiện rõ qua bản định hướng hợp tác quốc phòng sửa đổi được công bố ngày 27 tháng 4 tại Washington. Tokyo sẽ thể hiện một hình ảnh chủ động hơn trong hợp tác quốc phòng với Washington, thậm chí sẽ cùng chia sẻ gánh nặng về tài chính, nhân lực với quân đội Hoa Kỳ. Không dừng lại đó, điều khiến nhiều chuyên gia khu vực và thế giới chú ý và phân tích rất nhiều là những hỗ trợ quốc phòng giữa hai bên sẽ không còn bị giới hạn bởi khu vực địa lý và nhiệm vụ. Lực lượng Phòng vệ Nhật Bản có thể hỗ trợ quân đội Hoa Kỳ trong trường hợp bị tấn công không chỉ trên lãnh thổ Nhật Bản mà còn ở nhiều khu vực khác. Cụ thể, trong việc đối phó lại chiến lược “chống xâm nhập/chống tiếp cận” (A2/AD) của Trung Quốc, Nhật Bản sẽ hỗ trợ Hoa Kỳ về mặt tình báo, giám sát và trinh sát (ISR), chỉ huy và kiểm soát (C2) trên không, chống tàu ngầm và tác chiến đổ bộ.

Cả Tokyo và Washington cũng cam kết tìm hiểu cách thức bố trí lực lượng Hoa Kỳ trên khắp lãnh thổ Nhật Bản, thông qua việc nâng cấp các căn cứ của Lực lượng Phòng vệ và quyền tiếp cận khẩn cấp các sân bay và cảng biển dân sự. Điều này giúp “mở rộng khả năng tương tác và cải thiện tính linh hoạt và khả năng phục hồi” cho Nhật Bản. Sự phân tán sẽ gây khó khăn cho các lực lượng tên lửa thù địch, bảo đảm sự sống sót của các lực lượng Hoa Kỳ sau mọi cuộc tấn công ban đầu.

Cơ chế hợp tác mới cũng cho phép một liên minh hợp tác rộng lớn hơn nhằm chống lại một cuộc tấn công quân sự vào nước thứ ba “có quan hệ gần gũi với Nhật Bản”. Tương lai cho những liên minh hợp tác này có thể nhìn thấy trong quan hệ giữa Nhật Bản – Việt Nam và Nhật Bản – Philippines, hai nước mà Tokyo đang tích cực xây dựng và củng cố quan hệ.

Không khó hiểu khi bản định hướng hợp tác quốc phòng mới của Hoa Kỳ và Nhật Bản khiến Trung Quốc khó chịu. Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc – Hồng Lỗi (Hong Lei) nói: “Hoa Kỳ và Nhật Bản phải có trách nhiệm trong việc bảo đảm liên minh song phương của họ không được gây nguy hiểm cho lợi ích của bên thứ ba, bao gồm cả Trung Quốc, cũng như không được phá hoại hòa bình và ổn định trong khu vực châu Á – Thái Bình Dương”. Ông Hồng Lỗi cũng đặt câu hỏi về giá trị cốt lõi của liên minh Hoa Kỳ – Nhật Bản và cho rằng liên minh này thực chất chỉ là một sản phẩm của thời kỳ Chiến tranh Lạnh. Cùng quan điểm này có người phát ngôn Bộ Quốc phòng Trung Quốc – Cảnh Nhạn Sinh (Geng Yansheng). Ông Cảnh phát biểu rằng một “liên minh quân sự là một sản phẩm lạc hậu đi ngược lại xu hướng của thời đại là hòa bình, phát triển, hợp tác và cùng có lợi”. Ông Cảnh cũng cho rằng “bất kỳ một nỗ lực gia tăng sức mạnh quân sự bằng cách thiết lập liên minh quân sự, ngăn cản sự phát triển của các quốc gia khác và tìm kiếm các lợi ích một cách ích kỷ sẽ đều lần lượt trở nên vô ích”.

Không dừng lại ở mối quan hệ với Nhật Bản, trong thời gian gần đây, quan hệ Hoa Kỳ – Philippines về hợp tác quốc phòng cũng đã có những bước tiến đáng kể. Cuộc tập trận thường niên Balikatan giữa Hoa Kỳ và Philippines đã được mở rộng kể từ sau khi hai nước ký Hiệp định Hợp tác Quốc phòng nâng cao (EDCA) vào 2014. Hồi giữa tháng 4 vừa rồi, Ngoại trưởng Philippines Albert del Rosario tuyên bố sẵn sàng hoan nghênh việc Hoa Kỳ triển khai các lực lượng không quân và hải quân đến Philippines như là một phần trong chiến lược tái cân bằng ở khu vực. Trong khi đó, người phát ngôn Bộ Quốc phòng Philippines Peter Galvez cho biết Manila đã xem xét và lên kế hoạch các địa điểm nơi những lực lượng Hoa Kỳ có thể “được triển khai một cách thích hợp”, bao gồm cả căn cứ Subic và Clark, nơi Washington đã rút đi kể từ năm 1991. Ngày 24 tháng 4, Tham mưu trưởng các Lực lượng Vũ trang Philippines Gregorio Catapang tiết lộ, Hoa Kỳ được quyền tiếp cận ít nhất 8 căn cứ quân sự theo khuôn khổ EDCA. Đó là căn cứ Magsaysay ở Neuva Ecija; Crow Valley ở Tarlac; Căn cứ không Basa ở Pampanga; Căn cứ hải quân San Miguel tại Zambales; Căn cứ không Bautista Antonio ở Palawan; Căn cứ không Ebuen Benito và Căn cứ hải quân Rafael Ramos ở Cebu. Hai trong số những căn cứ trên nằm sát biển Đông.

Mới đây, Chương trình Quản trị Toàn cầu Tương lai đã công bố một báo cáo dự đoán về sự phát triển của các hệ thống vũ khí không người lái (WUS – Weaponized Unmanned Systems) đến năm 2025 với hai kịch bản. Đồng thời, báo cáo cũng đưa ra tranh luận rằng có hay không một khung pháp lý về việc sử dụng WUS mà không làm tổn hại đến các lợi ích thương mại giữa các quốc gia và chủ thể phi quốc gia.

Ở kịch bản đầu tiên, WUS giữ vai trò cốt lõi trong cuộc chiến chống khủng bố mang tính mở rộng và các xung đột liên quốc gia thông thường khác. Kịch bản này nhấn mạnh những thiết bị bay vũ trang không người lái (WUAVs) sẽ tiếp tục đóng vai trò đáng kể trong những nỗ lực quân sự chống lại chủ nghĩa khủng bố thánh chiến toàn cầu, nhưng với một mức độ tự động hoá cao hơn. Những công nghệ này cũng sẽ định hình các cuộc xung đột khu vực quan trọng trong tương lai. Tuy nhiên bên cạnh đó, những rủi ro về mặt kỹ thuật của WUS – như khả năng bị tấn công và kiểm soát bởi các nhóm khủng bố hay quốc gia thù địch – là mối đe dọa cho sự an toàn và an ninh chung. Một số nỗ lực cấp khu vực nhằm thiết lập một hệ thống pháp lý toàn cầu trong việc sử dụng WUS tiếp tục bị cản trở bởi các cường quốc, với lý do cuộc chiến chống khủng bố ở nước ngoài phụ thuộc nhiều vào WUS. Như vậy, ở kịch bản này, sẽ không có một cơ chế nào liên quan tới WUS được hình thành cho đến năm 2025.

Kịch bản thứ hai lại hoàn toàn ngược lại. Trước nhận thức về một mối đe dọa chung đến từ WUS, một trật tự pháp lý mới được thảo luận và nhận được sự quan tâm của nhiều quốc gia. Kịch bản này cũng đề cập đến khả năng sử dụng các UAV cho mục đích dân sự như hậu cần và vận tải hàng hóa. Những ưu đãi đến từ chính phủ có thể ngăn cản việc vũ trang hóa ở quy mô nhỏ các loại UAV của thành phần tư nhân.

Trong một diễn biến khác, truyền thông Nga dẫn nguồn tin giấu tên từ Trung Quốc cho biết, Quân đội Trung Quốc (PLA) hôm thứ Tư đã tiến hành chuyến bay thử nghiệm đầu tiên của tiêm kích J-11D, phiên bản mới nhất của dòng tiêm kích J-11. Đây chính là sản phẩm sao chép từ tiêm kích Su–27 nổi tiếng của Nga. Theo bài báo, trong phiên bản mới nhất này, J–11 được tích hợp một số công nghệ từ tiêm kích J–16, vốn cũng do Trung Quốc tự sao chép và chế tạo. Đáng chú ý có việc thay thế ra-đa cũ trên J–11 bằng ra-đa mảng pha điện tử chủ động (AESA) của J–16. Việc nâng cấp này sẽ tăng cường đáng kể khả năng của J–11, cho phép máy bay có khả năng phát hiện, theo dõi và đánh chặn máy bay địch ở khoảng cách xa hơn. Trong thực tế, mặc dù chỉ mới tiến hành nâng cấp ra-đa, song một số nhà phân tích đã cho rằng biến thể J–11D thực chất là phiên bản Trung Quốc của tiêm kích Su–35 của Nga.

Viện Nghiên cứu Hòa bình Quốc tế Stockholm (SIPRI) vừa cập nhật bảng số liệu về số lượng vũ khí các quốc gia gia tiếp nhận trên trang web của mình. Số liệu này lấy từ các đăng ký vũ khí thông thường của các quốc gia gửi cho Liên Hợp Quốc. Đáng chú ý trong bảng mới cập nhật có việc Việt Nam đã nhận được 28 tên lửa họ Klub từ Nga trong 2 năm qua. Các biến thể mà Việt Nam đã tiếp nhận và sẽ nhận trong tương lai có khả năng tấn công tàu mặt nước và các công trình công sự trên mặt đất với độ chính xác cao và tầm bắn xa. Hiện vẫn chưa rõ tên lửa chống hạm họ Klub mà Nga bán cho Việt Nam là loại 3M-54E Klub-S (tầm bắn khoảng 220km) hay 3M-54E1 (tầm bắn khoảng 300km), nhưng khả năng gần như chắc chắn biến thể tấn công mặt đất là 3M-14E (tầm bắn 300km), có khả năng mang đầu đạn 450kg. Franz-Stefan Gady trên The Diplomat nhận định, mục tiêu của các tên lửa mới của Việt Nam có thể là căn cứ hải quân Tam Á trên đảo Hải Nam, Trung Quốc và các căn cứ quân sự (cảng và sân bay) mà nước này đang xây dựng trên biển Đông.

Tri thức: “Vũ khí” quan trọng trong tranh chấp Biển Đông của Việt Nam

Khi hàng loạt giàn khoan của Trung Quốc đang khuấy động Biển Đông thì một mặt trận khác cũng đang bốc lửa. Cuộc tranh luận xuất phát từ một bài báo của nhà nghiên cứu Sam Bateman – của Trường Nghiên cứu quốc tế S. Rajaratnam (RSIS, Đại học Công nghệ Nanyang, Singapore) đã gặp phải phản biện gay gắt của hai học giả Việt Nam là Dương Danh Huy và Phạm Quang Tuấn. Sau đó cũng trên diễn đàn này, một cuộc tranh luận khác trực diện hơn giửa một học giả Việt Nam từ Học viện Ngoại giao với một học giả của Viện Nghiên cứu Quốc gia Nam Hải Trung Quốc.[1] Những cuộc tranh luận này một lần nửa cho thấy vai trò và tác động của tri thức và giới học giả trong cuộc chiến chủ quyền biển đảo của Việt Nam.

Tại sao giới học giả lại quan trọng?

Tại sao phải thúc đẩy mạnh mẽ vai trò của giới học giả, hay nói một cách rộng hơn là thành tố kiến thức trong cuộc chiến vì Biển Đông? Phân tích cục diện hiện tại, có ba yếu tố tác động khả năng áp dụng vai trò của giới học giả vào trong thực tế chiến lược Biển Đông của Việt Nam: (i) tương quan thực lực giữa Việt Nam và Trung Quốc khiến cho chạy đua sức mạnh không phải là lựa chọn tối ưu; (ii) xu hướng “quốc tế hóa” Biển Đông ngày càng được ủng hộ là một lợi thế quan trọng và (iii) lý lẽ chủ quyền và diễn giải luật biển của Việt Nam hợp lý hơn so với Trung Quốc.

Trước hết, nếu xét trên tương quan sức mạnh, thì Việt Nam khó có thể so sánh với Trung Quốc trên tất cả các phương diện từ tiềm lực kinh tế, quốc phòng đến tiềm lực con người. Trung Quốc hiện tại là nền kinh tế lớn thứ hai thế giới, với một tham vọng trở thành cường quốc hải dương cạnh tranh với Mỹ trong tương lai. Quá trình hiện đại hóa hải quân của Bắc Kinh đang tiến triển một cách nhanh chóng và khá toàn diện, mà biểu tượng là việc đưa vào hoạt động tàu sân bay đầu tiên trong năm 2012 vừa qua.

Một “chiến lược phi đối xứng” về quân sự đã và đang được xây dựng trong trường hợp xấu nhất nếu có chiến tranh xảy ra, tuy nhiên chiến lược đó cũng chỉ tạo một lợi thế nhỏ của Việt Nam trên bàn đàm phán. Mục tiêu rõ ràng nhất của quá trình hiện đại hóa quân đội và lực lượng cảnh sát biển trong suốt thời gian qua không gì khác hơn ngoài răn đe ở mức độ nhất định và tăng cường khả năng thương lượng. Tác chiến “phi đối xứng” trên biển sẽ là một kinh nghiệm hoàn toàn mới với Việt Nam.

Thứ hai, cùng với một số nước trong ASEAN như Philippines và Indonesia, Việt Nam đã khá thành công trong việc đưa tranh chấp ra bàn luận công khai tại các diễn đàn an ninh và chính trị khu vực. “Quốc tế hóa” là giải pháp bị Trung Quốc phản đối rất quyết liệt, trong khi các nước khác – có hay không có liên quan đến tranh chấp – đếu ủng hộ một cách mạnh mẽ. Quốc tế hóa và đa phương hóa vấn đề Biển Đông khiến cho cán cân ngoại giao trở nên bất lợi hơn đối với Bắc Kinh, khi ngoài các nước tranh chấp chính còn xuất hiện những chủ thể khác như Mỹ, Nhật Bản hay Ấn Độ.

Một lợi thế nữa để tăng cường vai trò của giới học giả chính là sự hợp lý hơn về lý lẽ chủ quyền cũng như về cách diễn giải luật biển quốc tế của Việt Nam. Các chứng cứ chủ quyền của Việt Nam được các tài liệu, bản đồ trong và ngoài nước xác nhận và chứng minh một cách rõ ràng về tiến trình và lịch sử xác quyết chủ quyền. Trong khi đó những tài liệu từ phía Trung Quốc không thể hiện một lộ trình như vậy. Rõ ràng, sự yếu thế về mặt chứng cứ lịch sử là lý do chính khiến Bắc Kinh cương quyết phủ định giải pháp đưa tranh chấp ra Tòa án Quốc tế hay Liên Hiệp Quốc. Trung Quốc dựa vào hai luận điểm chính để bảo vệ cho các lý lẽ của mình.

Một là khái niệm về vùng nước lịch sử, khái niệm nền tảng để Trung Quốc hợp pháp hóa cho “đường lưỡi bò” của mình. Thứ hai là quan điểm “nối chủ quyền” dựa vào các diễn giải từ Công ước Luật biển UNCLOS. Một trong những diễn giải khả dĩ về các yêu sách 80% Biển Đông dựa trên việc công nhận tư cách pháp lý đảo của các cấu tạo tại quần đảo Trường Sa và Hoàng Sa. Theo đó, tất cả đảo, đá và quần đảo của Trung Quốc đều có lãnh hải và vùng đặc quyền kinh tế EEZ mà không phân biệt đảo, đá đó phù hợp quy định chế độ đảo của UNCLOS hay không. Những luận điểm này bị đánh giá là thiếu tính thuyết phục và thể hiện “tham vọng” chiếm cứ Biển Đông của Bắc Kinh.

Tìm những bước khởi đầu

Tuy có tầm quan trọng to lớn như vậy, song nếu so sánh với Trung Quốc thì giới học giả Việt Nam nói riêng và mặt trận tranh đấu học thuật của Việt Nam nói chung vẫn còn đang thua kém ở nhiều lĩnh vực.

Trung Quốc hiện nay có tới 14 cơ quan nghiên cứu về Biển Đông ở tầm quốc gia được ưu tiên tài trợ bởi chính phủ trung ương. Ngoài 14 cơ quan này, những trung tâm tư vấn chính sách ngoại giao được coi là tinh túy ở Trung Quốc cũng đang tiến hành những nghiên cứu riêng của mình về Biển Đông. Ví dụ như Viện Quan hệ Quốc tế Trung Quốc đang tiến hành tài trợ một nghiên cứu về luật quốc tế liên quan tới Biển Đông. Các chuyên gia thuộc Viện Khoa học Xã hội Trung Quốc thì thường xuyên xuất hiện trên các phương tiện truyền thông, báo chí nhằm đưa ra các lập luận bảo vệ cho lợi ích của Bắc Kinh tại các khu vực tranh chấp. Thêm vào đó, do tầm quan trọng của chủ quyền biển đảo, hầu hết các bài nghiên cứu từ an ninh khu vực Châu Á – Thái Bình Dương cho đến mối quan hệ Trung – Mỹ đều được phía các học giả Trung Quốc lồng ghép thêm vấn đề giải quyết tranh chấp chủ quyền biển như là một hàm ý chính sách cho giới lãnh đạo.

Kết quả của việc này chính là một sự bùng nổ các vấn đề nghiên cứu về Biển Đông trong cộng đồng học giả và giới làm chính sách ở Trung Quốc và được chính phủ trung ương tài trợ. Các Viện nghiên cứu mới được thành lập sẽ giúp cho nước này đào tạo ra được nhiều hơn các học giả có kiến thức và kỹ năng hoàn chỉnh về các vấn đề kinh tế, pháp lý, và cả quân sự có liên quan tới Biển Đông. Một chiến lược tận dụng sức mạnh kiến thức như vậy sẽ là rất khó để đối phó nếu như Việt Nam không có đối sách đúng đắn để phù hợp.

Việt Nam cần thành lập thêm những trung tâm nghiên cứu chuyên sâu khác ở các trường Đại học hay Viện nghiên cứu để từ đó tạo mối liên kết rộng rãi và tạo sức lan tỏa mạnh mẽ hơn trong nghiên cứu Biển Đông.

Tuy nhiên, có thể thấy việc đầu tư để xây dựng một đội ngũ học giả có đủ trình độ để bước vào cuộc chiến “học thuật hóa” và “ngoại giao học thuật” sẽ tốn nhiều thời gian và công sức. Sẽ cần một chiến lược về trung và dài hạn để Việt Nam có thể làm chủ được mặt trận này.

Song song với các bước chuẩn bị dần dần về con người, cũng rất cần thiết phải mở rộng giao lưu quốc tế, tiếp thu các ý kiến từ bên ngoài và phần nào dựa vào những học giả nước ngoài để lan tỏa các lý lẽ lập luận của Việt Nam ra cộng đồng quốc tế một cách mạnh mẽ hơn. Đây được coi là phương pháp “mượn gió Đông” trong bối cảnh thực lực của các học giả Việt Nam vẫn còn thiếu và yếu.

Khi mà các bài viết khoa học về Biển Đông của Việt Nam xuất bản trên các tạp chí danh tiếng nước ngoài là quá ít, tận dụng những nguồn lực tri thức nghiên cứu sẵn có ở những quốc gia có nền khoa học tiên tiến hơn sẽ là một trong những biện pháp ngắn hạn mang lại hiệu quả lớn. Lợi ích đầu tiên chính là gia tăng được một cách đáng kể số lượng các bài viết nghiên cứu khoa học về Biển Đông được viết bằng tiếng Anh và đăng trên các ấn phẩm học thuật có uy tín của nước ngoài.

Tóm lại, Việt Nam cần có một chiến lược đúng đắn trong mặt trận kiến thức này để tạo một sân chơi cho các tiềm năng bùng nổ. Làm chủ được kiến thức thì sẽ làm chủ được cả cuộc chơi.

Nguyễn Thế Phương hiện là nghiên cứu viên tại Khoa Quan hệ Quốc tế, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia TpHCM.